๋ง์์ ์์ง์ด๋ 73๊ฐ์ง ํจ๊ณผ
1. ๊ฐ๋ฅด์์ ํจ๊ณผ(Garcia Effect)
๋จน๋ ํ๋๊ณผ ๊ทธ๋ก ์ธํด ๋ํ๋๋ ๊ฒฐ๊ณผ ์ฌ์ด์๋ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ด๋ ์ ๋ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ง๋ง, ๊ทธ๋ค ์ฌ์ด์๋ ์ผ์ ํ ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๊ฐ ์กด์ฌํ๋ค. ๋ค์ ๋งํด ๋ญ๊ณ ๊ธฐ๋ฅผ ๋จน๊ณ ๋์ ์ด๋ ์ ๋ ์๊ฐ์ด ํ๋ฅธ ํ์ ๋ฐฐํ์ด ๋ฌ๋ค๊ณ ํ๋๋ผ๋ ๋ญ๊ณ ๊ธฐ์ ๋ฐฐํ ์ฌ์ด์๋ ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๊ฐ ์ฑ๋ฆฝํ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ด ํน์ ํ ๋จน๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฏธ๊ฐ๊ณผ ๋ค์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๊ฒฐ๊ณผ(์ง๋ณ) ์ฌ์ด์ ๊ด๋ จ์ฑ์ ํ์ตํ๋ ๋๋ ๋งํ ์ฌ๋ฅ์ '๊ฐ๋ฅด์์ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๊ฐ๋ฅด์์ ํจ๊ณผ๋ ์ธ๊ฐ์ ๋น๋กฏํ ๋ชจ๋ ์ ๊ธฐ์ฒด๋ค์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ์์กด ๋ณธ๋ฅ์ด๋ค. ์ฌ๋๊ณผ ๋๋ฌผ์ ์๊ธฐ์ ์๋ช
์ ์ํํ๋ ๋จน๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ํ๋ฒ์ ๊ฒฝํ๋ง์ผ๋ก๋ ํฐ๋ํ๋ ๋๋ผ์ด ์ฌ๋ฅ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค.
2. ๊ฐ์ง์ฝ ํจ๊ณผ(Placebo Effect)
์ฝํจ๊ฐ ์ ํ ์๋ ์ฝ์ ๋จน๊ณ ๋ ์ฝํจ ๋๋ฌธ์ ๋ณ์ด ๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ป๋ ํ์์ '๊ฐ์ง์ฝ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๊ฐ์ง์ฝ์ด๋ ๋ป์ ํ์์ด๋ฅผ ์จ์ '์์ฝ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ค. ํ๋ผ์๋ณด๋, ์๋ฌผํ์ ์ผ๋ก๋ ์๋ฌด๋ฐ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ ์ค์ฑ์ ์ธ ๋ฌผ์ง์ด์ง๋ง ๊ทธ๊ฒ์ด ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ค๊ณ ๋ฏฟ๋ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ๋ ์ค์ ํจ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋๋ ์ฝ๋ฌผ์ด๋ ๋ฌผ์ง์ ๋งํ๋ค.
3. ๊ฑธ๋ง์ถ๊ธฐ ์๋ฆฌ(Matching Principle)
์ฌ๋๋ค์ ํ๋์ ๊ฐ์น๊ด์ด ์ ์ฌํ ์ฌ๋๋ค์ ๋ ์ข์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฟ ์๋๋ผ ์ธ์ข
, ์ข
๊ต, ๋ฌธํ, ์ ์น, ์ฌํ ๊ณ์ธต, ๊ต์ก ์์ค, ์ฐ๋ น์ด ์ ์ฌํ ์ฌ๋๋ค์ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ์ฌ๋๋ณด๋ค ๋ ์ข์ํ๋ค. ๋ฌผ๋ก ์ ํ ์ด์ธ๋ฆด ๊ฒ ๊ฐ์ง ์์ ์ฌ๋๋ค์ด ์นํ๊ฒ ์ง๋ด๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๋ค. ํ์ง๋ง ๊ทธ๊ฑด ์ด๋๊น์ง๋ ์์ธ์ผ ๋ฟ์ด๋ค. ์ด๋ฐ ์ ์ฌ์ฑ ์๋ฆฌ๋ ๋ฐ์ดํธ๋ ๊ฒฐํผ์์๋ ๋ํ๋๋ค. ํนํ ์ ์ฌ์ฑ ์๋ฆฌ๊ฐ ๋ฐ์ดํธ๋ ๊ฒฐํผ์์ ๋ํ๋๋ ํ์์ '๊ฑธ๋ง์ถ๊ธฐ ์๋ฆฌ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
4. ๊ณ ๋ฆฝํจ๊ณผ(Isolated Effect)
๋จ๊ทน์ ํ๊ฒฌ๋ ์ฐ๊ตฌ์๊ณผ ๊ตฐ์ธ๋ค, ์ ์ํจ์ ํ๊ณ ์ค๋ ์๊ฐ์ ํด์ ์์ ์ํํ๋ ์ฌ๋๋ค, ์ฐ์ฃผ ๊ณต๊ฐ์์ ์ฐ์ฃผ์ธ์ผ๋ก ์ํํ๋ ์ฌ๋๋ค, ์ข์ ํ์๋ฐฉ์ ๊ฐ์ด ์ฐ๋ ์ฌ๋๋ค๊ณผ ๊ฐ์ด ์ข์ ๊ณต๊ฐ์ ํจ๊ป ์ฌ์ฉํ๋ ์ฌ๋๋ค์ ๊ณ ๋ฆฝ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฒฝํํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์ข์ ๊ณต๊ฐ์์ ํจ๊ป ์ํํ ๋ ์ฌ๋ฆฌ์ ํ๋์ด ๊ฒฉํด์ง๋ ํ์์ '๊ณ ๋ฆฝ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ํนํ ์ด๋ฐ ํ์๋ค์ด ๋จ๊ทน์ ํ๊ฒฌ๋ ์ฐ๊ตฌ์๋ค๊ณผ ๊ตฐ์ธ๋ค์๊ฒ์ ๋ถ๊ฐ๋์ด ์ฐ๊ตฌ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ '๋จ๊ทนํ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ค.
5. ๊ณ ๋ฐฑ ํจ๊ณผ(Confession Effect)
์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ์ฌ๋์๊ฒ ๋์์ ๋ชป ์ฃผ์๋ค๋ ์ฃ์์, ๋จ์๊ฒ ํผํด๋ฅผ ์
ํ๋ค๋ ์ฃ์์์ด ์์ ๋ ์ฃ์์์ ๋๋ ค๊ณ ๋จ์ ๋์์ฃผ๋ ํ๋์ ํ๋ค. ๋ฌผ๋ก ์์ํ ๋ด์ฌ ์ ์ ๊ณผ ์ฌ๋ ๋๋ฌธ์ ๋๋ ๋ถ๋ค์ด ๋ ๋ง๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ์์ ์ ์ฃ์์์ ๋จ์๊ฒ ๊ณ ๋ฐฑํ๋ฉด ๊ทธ๋ฐ ์ฃ์์์ด ์ฌ๋ผ์ ธ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋์ ๋๋ ํ๋์ด ์ค์ด๋ ๋ค. ์ด๋ฐ ํ์์ '๊ณ ๋ฐฑ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
6. ๊ณ ์ด๋์น ๋๋ ๋ง
๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๊ณผ ๊น์ ์ธ๊ฐ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋งบ์ง ์์ผ๋ ค๋ ์ฌ๋๋ค๋ ์๋ค. ์๊ธฐ์ ์ถ๊ณผ ์๊ธฐ ์ผ์๋ง ๋ชฐ๋ํด์ ๋จ๋ค์ด ๋ณด๊ธฐ์๋ ์ด๊ธฐ์ ์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ๋๋ก ์๊ธฐ ์ค์ฌ์ ์ด๋ค. ๋ ์๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ถ๊ณ ์๋๋ฐฉ๊ณผ ์ผ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๋๋ ค๊ณ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฉด ํผ์ฐจ ์๋ก ๊ฐ์ญํ ์ผ๋ ์๊ณ ๋ถ๋ช์น ์ผ๋ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ถ๋ด์ด ์๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ ์๋๋ฐฉ์ผ๋ก๋ถํฐ ์์ฒ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ผ๋ ์๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ์ธ๊ฐ ๊ด๊ณ ์ด๊ธฐ๋ถํฐ ์๋๋ฐฉ๊ณผ ์ผ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๋๊ณ ์๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐฉ์ดํ๋ ค๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ฌ๋ฆฌ๋ฅผ ์ผ์ปฌ์ด '๊ณ ์ด๋์น ๋๋ ๋ง'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
7. ๊ณผ์ ์ ์ ์ฆํ๊ตฐ - ์ผ์ค๋
์ฆ(Workaholic)
์๊ธฐ์ ์ถ๋ณด๋ค๋ ์ง์ฅ์ด ์ฐ์ ์ด๊ณ , ๊ณ ํฅ ์น๊ตฌ๋ค๋ณด๋ค๋ ์ง์ฅ์์์ ์ธ๊ฐ ๊ด๊ณ๊ฐ ์ค์ํ๊ณ , ์์ ์ ์๊ตฌ๋ณด๋ค๋ ์ผ์ด ๋ ์ค์ํ๋ค. ํ์ฌ ์ง์์ ๋ฌด์จ ํ์ฌ๋ผ๋ ์์ผ๋ฉด ์์ ์ด ํ๋ ์ผ์ด ๋ฐฉํด๋ฐ๋ ๊ฒ ๊ฐ์ ๊ท์ฐฎ์ํ๋ค. ์์ ๊ณผ ๊ฐ์กฑ์ ๊ฐ์ธ์ ์ธ ์ถ์ด๋ ์๊ตฌ๋ ์ ์ณ๋ ์ฑ ๊ฐ์ ๋ณด๋ค๋ ์ผ์ ์ฐ์ ํ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ณด์ด๋ ์ฌ๋ฆฌ์ , ํ๋์ ํ์์ '๊ณผ์ ์ ์ ์ฆํ๊ตฐ' ๋๋ '์ผ์ค๋
์ฆ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
8. ๊ถ์์ฃผ์์ ์ฑ๊ฒฉ ์ฆํ๊ตฐ(Authoritarian Personality Syndrome)
์ธ์์ ์๋ฑํ๊ฒ ๋ณด๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๋
ํนํ ์ฑ๊ฒฉ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค๋ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ฏธ๊ตญ ์ ํ์ธ์์ํ์ ์ํด ์์๋์๋ค. ๊ทธ ์์ํ๋ ๋
์ผ์ธ๋ค์ด ์ ํ์ธ๋ค์ ์ฆ์คํ๊ณ ํ์ดํ ์์ธ์ ๊ด์ฌ์ ๊ฐ์ก๋ค. ๋ํ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ์์ธ ์๋๋ฅด๋
ธ๋ ๋ฐ์ ํ์ฃผ์๋ ๊ถ์์ฃผ์์ ์ธ ๊ฐ์น์ ํ๋ ํจํด์ ๊ฐ์ง ๋
ํนํ ์ฑ๊ฒฉ ํน์ฑ ๋๋ฌธ์ ๋ํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๊ฒฐ๋ก ์ง์๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ํธ๊ฒฌ๊ณผ ๊ด๋ จ์๋ ์ฑ๊ฒฉ ํน์ฑ์ '๊ถ์์ฃผ์์ ์ฑ๊ฒฉ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
9. ๊ทนํ ํ์(Extremity Shift or Polarization)
์ง๋จ์์ ์ด๋ค ์์ฌ ๊ฒฐ์ ์ ํ๋ฉด ๋๋ถ๋ถ ํผ์ ๊ฒฐ์ ํ ๋๋ณด๋ค ๋ ๋ชจํ์ ์ธ ์ชฝ์ผ๋ก ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค. ์ด์ฒ ๋จธ ์ฌ๋ฟ์ด ๋ชจ์ฌ ๊ฒฐ์ ์ ํ๋ฉด ํผ์ ๊ฒฐ์ ํ ๋๋ณด๋ค ๋ ๋ชจํ์ ์ผ๋ก ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ํ์์ '๋ชจํ ์ดํ(Risky Shift)'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ์ง๋จ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ด ์ธ์ ๋ ๋ชจํ ์ชฝ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋๋ ๊ฒ์ ์๋๋ค. ์ด๋ค ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ง๋จ์์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ํผ์ ๊ฒฐ์ ํ ๋ ๋ณด๋ค ๋ ๋ณด์์ ์ผ ๋๋ ์๋ค. ์ด๋ฐ ํ์์ '๋ณด์ ์ดํ'(Conservative Shift)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ด๋ ๋ฏ ์ง๋จ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ ์ด๋ค ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ชจํ ์ชฝ์ผ๋ก, ์ด๋ค ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ณด์ ์ชฝ์ผ๋ก ์น์ฐ์ณ์ ๋ํ๋๋๋ฐ ์ด๋ฐ ํ์์ '๊ทนํ ํ์'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
10. ๊ธฐ๋ณธ ๊ท์ธ ์ค๋ฅ(Fundamental Attributional Error)
์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ์ํฉ์ ์ธ ์์๋ ๊ณ ๋ คํ์ง ์๊ณ , ๊ทธ ์ฌ๋์ ์ฑ๊ฒฉ, ํ๋, ๊ฐ์น๊ด ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ทธ ์ฌ๋์ ๋ด๋ถ ์ฑํฅ์์ ์์ธ์ ์ฐพ๋๋ค. ์ด๋ฐ ํ์์ ์์ธ์ ์ ๋๋ก ๋ชป ์ฐพ๋ ๊ท์ธ ์ค๋ฅ ์ค์ ํ๋๋ค. ์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ ๊ฒ ์ํฉ ํ๋ณด๋ค๋ ์ฌ๋ ํ์ ๋ง์ด ํ๋ ๊ท์ธ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์์ฃผ ๋ฒํ๋๋ฐ ๊ทธ๋ฐ ์ค๋ฅ๋ฅผ '๊ธฐ๋ณธ ๊ท์ธ ์ค๋ฅ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ํ๋์ ์์ธ์ ์ฐพ์ ๋๋ ํญ์ ๊ธฐ๋ณธ ๊ท์ธ ์ค๋ฅ๋ฅผ ์ผ๋์ ๋๊ณ , ๊ทธ ์ฌ๋์ ๋๋ฌ์ผ ์ํฉ์ด ์ด๋ค์ง๋ฅผ ์ข๋ ๊ณ ๋ คํด๋ณด๋ ๊ฒ ์ข๋ค.
11. ๊ธฐ์ต์์ค์ฆ
์๋ก์ด ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ถ๊ณผ ๋ช ์ด ๋๋ ๋ช ๋ถ ๋์๋ฐ์๋ ๊ธฐ์ตํ์ง ๋ชปํ๋ ํ์์ '์ํ์ฑ ๊ธฐ์ต์์ค'์ด๋ผ ํ๋ค. ๋จ๊ธฐ๊ธฐ์ต์ ๊ฐ๋ฅํ์ง๋ง, ๋จ๊ธฐ๊ธฐ์ต์์ ์ฅ๊ธฐ๊ธฐ์ต์ผ๋ก ๋์ด๊ฐ๋ ๊ณผ์ ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์๊ฒผ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค์ ๋งํด ๋จ๊ธฐ๊ธฐ์ต์์ ์ฅ๊ธฐ๊ธฐ์ต์ผ๋ก ๋์ด๊ฐ๊ธฐ ์ํด์๋ ์์ฐ์ด๋ ๊ณผ์ ๊ณผ ํด๋ง์ ํธ๋์ฒด๊ฐ ์์ฉํด์ผ ํ๋ค. ์์ฐ(Rehearsal)์ด๋, ๊ฐ๊ฐ๊ธฐ๊ด์ ๋ค์ด์ค๋ ํ๊ฒฝ ์๊ทน์ ๋ฐ๋ณต์ ์ผ๋ก ๋๋์์ผ๋ก์จ ๋จ๊ธฐ๊ธฐ์ต์ ์ฅ๊ธฐ๊ธฐ์ต์ผ๋ก ๋ง๋๋ ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ํ๋ฒํธ ์๋ด๋ฅผ ๋ฐ๊ณ ์์ด๋ฒ๋ฆฌ์ง ์์ผ๋ ค๊ณ ์
์ผ๋ก ์ค์ผ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ๊ฒ๋ ์ผ์ข
์ ์์ฐ์ด๋ค.
12. ๊พธ๋ฐ๋ ์ฆํ๊ตฐ(Couvade Syndrome)
์์ฆ์ ์๊ธฐ๊ฐ ํ์ด๋๊ธฐ๋ ์ ์ ์๋น ์๋ฒ์ง๋ค์ด ์์ด์ ํ์์ ๋ง์ ๊ด์ฌ์ ๋ณด์ธ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๊ด์ฌ์ด ์ง๋์น๋ค ๋ชปํด ์ด๋ค ๋จํธ๋ค์ ์๋ด๊ฐ ์์ ์ค์ ์๋ด์ ํจ๊ป ์์ ์์ค, ๋งค์ค๊บผ์, ๊ตฌํ , ์นํต๊ณผ ๊ฐ์ ์ฆ์์ ๊ฒช๊ธฐ๋ ํ๋ค.
์ด์ฒ๋ผ ์๋ด์ ์์ ๊ณผ ์ถ์ฐ์ค์ ๋ํ๋๋ ๋จํธ์ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ์ฌ๋ฆฌ์ , ์ ์ฒด์ ์ฆ์๋ค์ ์๊ตญ์ ์ ์ ๋ถ์ํ์์ธ ํธ๋ฆฌ๋์ฐ์ธ์ '๊พธ๋ฐ๋ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ ๋ค. ๊พธ๋ฐ๋๋ ๋ถ์ด์ 'couver'์์ ์จ ๋ง๋ก '์์ ํ๋ค, ๋ถํํ๋ค'์ ๋ป์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค.
๊พธ๋ฐ๋ ์ฆํ๊ตฐ์ ์์ 3๊ฐ์๊ฒฝ์ ๊ฐ์ฅ ์ฌํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฐจ ์ฝํด์ง๋ค๊ฐ ์์ ๋ง๊ธฐ๊ฐ ๋๋ฉด ๋๋ค์ ์ฌํด์ง๋ค. ์ด ์ฆ์์ ๋น๋จ ์ ์ฒด์ ์ฆ์์๋ง ๊ทธ์น์ง ์๊ณ ์ฐ์ธ์ฆ๊ณผ ๊ธด์ฅ์ด ๊ณ ์กฐ๋๊ณ ์ ๊ฒฝ๊ณผ๋ฏผ์ ์ธ ์ฌ๋ฆฌ์ ์ฆ์์ผ๋ก๋ ๋ํ๋๋ค.
13. ๋๋ฅด์์์ฆ(Narcissism)
์๊ธฐ๋ฅผ ์ง๋์น๊ฒ ์ฌ๋ํ๊ณ , ์๊ธฐ ์ค์ฌ์ ์ธ ์ฌ๊ณ ๋ฐฉ์์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๊ธฐ ๋์ทจ์ ๋น ์ ธ ์๋ ํ์์ '๋๋ฅด์์์ฆ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์๋ ๋๋ฅด์์์ฆ์ด๋ผ๋ ๋ง์ 1899๋
์ ์ ์ํ์ ๋ค์ผ๊ฐ ์ฒ์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ค. ์ด ๋ง์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ก๋ง ์ ํ์ ๋์ค๋ ๋๋ฅด์์ค์์ ์ ๋๋ ๋ง๋ก ์์ ์ ๋ชธ์ ์ฑ์ ๋์์ผ๋ก ์ผ์ ์พ๊ฐ์ ๋๋ผ๊ธฐ ์ํด ๋ณด๊ณ ๋ง์ง๊ณ ์ ๋ฌดํ๊ณ , ์๊ธฐ ๋ชธ์์ ์์ ํ ๋ง์กฑ์ ์ป๋ ํ์๋ฅผ ํํํ ๋ง์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ฆ์๋ ์๊ธฐ ๋์ทจ์ ๋น ์ ธ ์๊ธฐ๋ฅผ ์ฌ๋์ ๋์์ผ๋ก ์ผ๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ผ์ปซ๋ ๋ง์ด ๋์๋ค.
14. ๋์ธ ํจ๊ณผ(Stigma Effect)
์ฐ๋ฆฌ๋ ์ด๋ค ์ฌ๋์ด ์ ๊ณผ์๊ณ , ์ด๋ค ์ฌ๋์ด ์ ์ ๊ณผ ๋ณ๋ ฅ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๊ณ , ์ด๋ค ์ฌ๋์ด ์ดํผํ ๊ฒฝ๋ ฅ์ด ์๋ค๊ณ ํ๋ฉด ์ ์ง ๋ชจ๋ฅด๊ฒ ์์๊ฒฝ์ ๋ผ๊ณ ๋ณธ๋ค. ๊ทธ๊ฒ๋ ์ผ์ข
์ ํธ๊ฒฌ์ด๋ค. ํ์ง๋ง ๊ทธ๋ฐ ์น์ฐ์น ์ธ์ ๋ณด๊ธฐ๋ ๊ฑฐ๊ธฐ์ ๋๋์ง ์๊ณ ๊ทธ๋ฐ ์ฌ๋๋ค๊ณผ ๊ฑฐ๋๋ ๋ฌผ๋ก ์ด๊ณ ์ธ๊ฐ์ ์ธ ๊ต๋ฅ์กฐ์ฐจ ํ์ง ์์ผ๋ ค๊ณ ํ๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ๊ณผ๊ฑฐ ๊ฒฝ๋ ฅ์ด ํ์ฌ์ ์ธ๋ฌผ ํ๊ฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ '๋์ธ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
15. ๋ค์ด์ฆ ์ฆํ๊ตฐ(Down's syndrome)
21๋ฒ ์ผ์์ฒด์ ์ด์์ด ์๋ ๋ฐ๋ฌ ์ฅ์ ๋ฅผ ๊ฒช๊ฒ ๋ ๊ฒ์ '๋ค์ด์ฆ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋ค์ด์ฆ ์ฆํ๊ตฐ์ ์ผ์์ฒด ๋ฐฐ์ด์์ 21๋ฒ์ผ์์ฒด๊ฐ 3๊ฐ์ผ ๋ ๋ํ๋๋ ์ฅ์ ์ด๋ค. ์ด ์ฆํ๊ตฐ์ ์ ์ฒด์ ์ธ ์ฅ์ ์ ์ธ์ง๋ฐ๋ฌ ์ฅ์ ๊ฐ ๋์์ ๋ํ๋๋ค.
- ํด๋ผ์ธํ ํฐ ์ฆํ๊ตฐ(Kleinfelter's syndrome)
์ฌ์ฑ์ ์ฑ์ผ์์ฒด๊ฐ ํ๋ ๋ ์์ด์ ๋ฐ๋ฌ๊ณผ ์์ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฅ์ ๋ฅผ ์ด๋ํ๋ ํ์์ 'ํด๋ผ์ธํ ๋ฌ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
- XYY ์ฆํ๊ตฐ(XYY Syndrome)
์ฌ์ฑ ์ฑ์ผ์์ฒด๊ฐ ํ๋ ๋ ์๋ ํด๋ผ์ธํ ํฐ ์ฆํ๊ตฐ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ๋จ์ฑ ์ฑ์ผ์์ฒด๊ฐ ํ๋ ๋ ์๋ ํ์์ด๋ค.
- ํฐ๋ ์ฆํ๊ตฐ(Turner syndrome)
์ ์์ ์ธ ์ฌ์์ ์ฑ์ผ์์ฒด๊ฐ XX์ธ๋ฐ ๋นํด ํฐ๋ ์ฆํ๊ตฐ์ ๊ฐ์ง ์ฌ์๋ค์ X ์ผ์์ฒด๊ฐ ํ๋ ์์ด ๊ทธ๋ฅ X๋ค.
- ์ธ ์ X์ผ์์ฒด ์ฆํ๊ตฐ(triple X syndrome)
์ ์์ ์ธ ์ฌ์ฑ์ผ์์ฒด ์์ธ XX์ ์ฌ์ฑ ์ฑ์ผ์์ฒด๊ฐ ํ๋ ๋ ์๋ XXX ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ฌ๋๋ค์๊ฒ์ ๋ํ๋๋ ์ฆ์์ผ๋ก ์ฃผ๋ก ์ธ์ง ๋ฅ๋ ฅ ๋ฐ๋ฌ์ ์ฅ์ ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค.
- X ๊ฒฐํจ ์ฆํ๊ตฐ(Fragile-X syndrome)
์ด ์ฆํ๊ตฐ์ ์ฃผ๋ก ์ด๋จธ๋์ X ์ผ์์ฒด ์ด์์ด ์๋ค์ด๋ ๋ธ์๊ฒ ์ ๋ฌ๋์ด ๋ํ๋๋๋ฐ, ์ ์์ ์ธ X์ผ์์ฒด๋ณด๋ค ๊ตฌ๋ถ๋ฌ์ ธ ์๊ฑฐ๋ ์ง๋์น๊ฒ ๊ฐ๋๋ค.
16. ๋ ๋ฒ๋ฆผ ํจ๊ณผ(Profess Effect)
์ด๋ค ์ด๊ฐ ๋ด๋ฐฐ๋ฅผ ๋์ด๋ณด๋ ค๊ณ ์๋ํ๋ ค๊ณ ์ฌ์ฉํ ์ฌ๋ฆฌํ์ ์ธ ์๋ฆฌ๊ฐ ์๋ค. ํ๋๋ ์กฐ๊ฑด๋ถ ๊ณ์ฝ์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฐ๋ น ์์ ์ด ๋ด๋ฐฐ๋ฅผ ํผ์ฐ๋ฉด ์น๊ตฌ์๊ฒ ์ผ๋ง๋ฅผ ์ฃผ๊ฒ ๋ค๊ณ ํ๋ ์์ผ๋ก ์กฐ๊ฑด์ ๊ฑฐ๋ ๊ณ์ฝ์ ์กฐ๊ฑด๋ถ ๊ณ์ฝ(์ ๊ด ๊ณ์ฝ)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ๊ณต๊ฐ ํ๋ฐฉ์ด๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์์ ์ด ๋ฌ์ฑํ๊ณ ์ ํ๋ ๋ชฉํ๋ฅผ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ์๋ฆผ์ผ๋ก์จ ์ฃผ์ ์ฌ๋๋ค์ ์ง์์ ์ป๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. ์์ ์ด ๋ชฉํ๋ก ์ผ์ ํ๋์ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ํ๋ฐฉํ๋ฉด ์์ ์ด ํ ๋ง์ ๋ ์ฑ
์์ ๋๋ผ๊ณ , ์ค์๋ ์ฌ๋์ด ๋์ง ์๊ธฐ ์ํด ์ฝ์์ ๋ ์ ์งํค๊ฒ ๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ํ์์ '๋ ๋ฒ๋ฆผ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
17. ๋ก๋ฏธ์ค์ ์ค๋ฆฌ์ฃ ํจ๊ณผ(Romeo & Juliet Effect)
๋ถ๋ชจ๋ค์ด ๋ฐ๋ํ ์๋ก ์ ์ ์ด ๋ ๊น์ด์ง๋ ํ์. ๋ฐ๋ฐ ์ฌ๋ฆฌ์ ์ธ์ง๋ถ์กฐํ(Cognitive dissonance) ๋๋ฌธ์ ๋ก๋ฏธ์ค์ ์ค๋ฆฌ์ฃ ํจ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋๋ค. ์ธ์ง๋ถ์กฐํ๋ ํ๋์ ํ๋์ด ์ผ์นํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌ๋๋ค์ด ๋๋ผ๋ ๊ธด์ฅ๊ณผ ๋ถ์์ ๋งํ๋ค. ์ฌ๋๋ค์ ๊ธด์ฅ๊ณผ ๋ถ์์ ๊ฐ์์ํค๋ ค๊ณ ํ๋๋ ํ๋ ์ค ํ๋๋ฅผ ๋ฐ๊ฟ ํ๋์ ํ๋์ ์ผ์น์ํค๋ ค๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค.
18. ๋ง๋ฒ์ ์ซ์(Magic Number)
์ฌ๋๋ค์ 7์ ํ์ด์ ์ซ์๋ผ๊ณ ํด์ ์ข์ํ์ง๋ง, ์ฌ๋ฆฌํ์์ธ ๋ฐ๋ฌ๋ 7์ '๋ง๋ฒ์ ์ซ์'๋ผ๊ณ ๋ถ๋ ๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ 7์ด๋ ์ซ์๊ฐ ๋จ๊ธฐ๊ธฐ์ต ์ฉ๋์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
์ฌ๋๋ค์ ๊ธฐ์ต์ ๊ฐ๊ฐ๊ธฐ์ต, ๋จ๊ธฐ๊ธฐ์ต, ์ฅ๊ธฐ๊ธฐ์ต์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๋๋ฐ, ๊ทธ ์ค์์๋ ๋จ๊ธฐ๊ธฐ์ต์ ๊ฐ๊ฐ๊ธฐ์ต๋ณด๋ค๋ ๊ธธ์ง๋ง, ์ฅ๊ธฐ๊ธฐ์ต ๋ณด๋ค๋ ์งง์ ์ฝ 30์ด ์ ๋์ ์ง์ ์๊ฐ์ ๊ฐ๋๋ค. ๋จ๊ธฐ๊ธฐ์ต์ 30์ด๋ผ๋ ์งง์ ์๊ฐ์ด ์ง์๋๋ฉด์ 7ยฑ2๋ผ๋ ๊ธฐ์ต ์ฉ๋์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ๋ค์ ๋งํด ๋จ๊ธฐ ๊ธฐ์ต์ ์ฉ๋์ 5โผ9์ ๋์ธ๋ฐ, ํ๊ท ๊ธฐ์ต ์ฉ๋์ด 7์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ 7์ ์ ๋น์ ์ซ์๋ผ๊ณ ๋ถ๋ ๋ค.
19. ๋จธํผ์ ๋ฒ์น(Murphy's law)
๋จธํผ์ ๋ฒ์น์ด๋ ์ฌ์ค ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋จ์ํ ์์ ์ฌ๊ฑด์ด ๋์ค์ ์ผ์ด๋๋ ์ฌ๊ฑด์ ์์ธ์ด๋ผ๊ณ ์ฐฉ๊ฐํ๋ ์ธ์ง์ ์ค๋ฅ๋ฅผ ๋งํ๋ค.
๋จธํผ์ ๋ฒ์น์ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ชจ๋ ํ์์ ์์ธ์ ์ฐพ์ผ๋ ค ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ํ๋๋ ์ฌ๋ฆฌ์ ํ์์ผ๋ก ๋
ผ๋ฆฌํ์์๋ ์ด๋ฐ ํ์์ '๊ฑฐ์ง ์์ธ์ ์ค๋ฅ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋จธํผ์ ๋ฒ์น์ด ๋ค์ ๋ถ์ ์ ์ด๊ณ , ๊ตฌ์ธ๋์ ์ด๋ผ๋ฉด ์์ฆ ์๋กญ๊ฒ ๋ฑ์ฅํ '์๋ฆฌ์ ๋ฒ์น'์ ๊ธ์ ์ ์ด๊ณ , ์ ์ธ๋์ ์ด๋ผ ํ ์ ์๋ค. ์๋ฆฌ์ ๋ฒ์น์ด๋ ๋จธํผ์ ๋ฒ์น๊ณผ ๋ฐ๋๋๋ ํ์์ด๋ค.
20. ๋ฉด์ญ ํจ๊ณผ(Inoculation Effect)
๋งฅ๊ณผ์ด์ด๋ ๋ฉ์์ง๋ฅผ ์ ๋ฌ๋ฐ๋ ์์ ์์ ๊ณผ๊ฑฐ ๊ฒฝํ์ด ์ค๋์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ์์๋ค. ๊ทธ๋์ ๋งฅ๊ณผ์ด์ด์ ๊ทธ์ ๋๋ฃ๋ค์ ์ค๋๋นํ์ง ์์ผ๋ ค๋ฉด ๋ฏธ๋ฆฌ ์ฝํ ์ค๋ ๋ฉ์์ง๋ฅผ ๊ฒฝํํ๋๋ก ํด์ผ ํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๋ค์ ๋งํด ๋ฏธ๋ฆฌ ๋ฉด์ญ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ธธ๋ฌ์ฃผ์ด์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ ๊ฒ ํ๋ฉด ๊ฐํ ์ค๋ ๋ฉ์์ง์ ๋
ธ์ถ๋๋๋ผ๋ ์ฝ๊ฒ ์ค๋๋์ง ์๋๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ๋ฏธ๋ฆฌ ๊ฒฝํ์ ํจ์ผ๋ก์จ ์ค๋์ ์ ํญํ๋ ํ์์ '๋ฉด์ญ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๊ฐํ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค๊ฐ ์ ์ฒด์ ์น๋ช
์ ์ธ ์์์ ์ฃผ๋ฏ์ด ๊ฐํ ์ค๋ ๋ฉ์์ง๋ ๋ ๋ง์ ํ๋ ๋ณํ๋ฅผ ์ผ์ผํจ๋ค. ๊ทธ๋์ ์๋ฐฉ์ฃผ์ฌ๋ฅผ ๋ง์ ์ฌ๋์ด ํญ์ฒด๋ฅผ ํ์ฑํด ์ดํ์ ๊ฐํ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค์ ์ ํญํ๋ฏ์ด ๋ฏธ๋ฆฌ ์ฝํ ๋ฉ์์ง๋ฅผ ๋ฐ์ผ๋ฉฐ ๋ฉ์์ง์ ๋ฉด์ญ์ฑ์ ํค์ด ์ฌ๋๋ค์ ๊ฐํ ์ค๋ ๋ฉ์์ง์๋ ์ ์ ํญํ๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ฉด ์ด๋ค ์ฌ๋๋ค์ด ์ค๋์ด ๋ ์๋ ๊น?
์ฒซ์งธ, ๊ณต๊ฒฉ์ ์ธ ์ฌ๋๋ค์ ์ฒ๋ฒ์ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
์ ๋ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง๋ง ๊ณต๊ฒฉ์ ์ด์ง ์์ ์ฌ๋๋ค์ ๊ด๋ํ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
์ ๋ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค.
๋์งธ, ์ด๋ค ์กฐ๊ฑด์์ ์ค๋์ด ์๋๋ ์ฌ๋๋ค์ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ์ฌ๋๋ค๋ณด๋ค ๋ค๋ฅธ ์ฅ๋ฉด์์๋ ์ค๋์ด ์๋๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค.
์
์งธ, ์์กด์ฌ์ด ๋ฎ์ ์ฌ๋๋ค์ ๋์ ์ฌ๋๋ค๋ณด๋ค ์ค๋์ด ์๋๋ค. ์์กด์ฌ์ด ๋ฎ์ ์ฌ๋๋ค์ ์์ ์ด ํ๋ ์ผ์ด๋ ์๊ธฐ์ ํ๋์ ์์ ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณํ์ํค๋ ๊ฒ์ ๋ถ๋ด์ค๋ฝ๊ฒ ์๊ฐํ์ง ์๋๋ค๊ณ ํ๋ค. ๊ทธ๋์ ์กฐ๊ธ๋ง ์ํ๋ฐ์๋ ์์ ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณํ์ํค๊ธฐ๊ฐ ์ฝ๋ค.
๋ท์งธ, ์ง๋ฅ์ด ๋์ ์ฌ๋๋ค์ ๋นํ๋ ฅ ์๊ฒ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ฐ์๋ค์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ค๋์ด ์๋๊ธฐ๋ ํ๊ณ , ๋ฐ๋๋ก ์๋๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ง๋ฅ์ด ๋์ ์ฌ๋๋ค์ ๋
ผ๋ฆฌ์ ์ด๊ณ ์ผ๊ด์ฑ ์๋ ์ฃผ์ฅ์๋ ์ค๋์ด ์๋์ง๋ง, ์ง๋ฅ์ด ๋ฎ์ ์ฌ๋๋ค์ ์คํ๋ ค ๋ณต์กํ๊ฑฐ๋ ๋ํดํ์ง ์์ ์ฃผ์ฅ๋ค์ ์ค๋์ด ์๋๋ค. ๋ค์ ๋งํด ๋ฉ์์ง๊ฐ ์ด๋ค ์ข
๋ฅ๋์ ๋ฐ๋ผ ์ง๋ฅ์ด ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค.
21. ๋ฎํํ์ฐ์ ์ฆํ๊ตฐ(Munchhausen Syndrome) - ๋ฎํํ์ฐ์ ๋ฐ์ด ํ๋ก์(Munchhausen by Proxy)
๋ณ์ ์ผ๋ก ๊ฑฐ์ง๋ง์ ํ๊ณ , ๊ทธ๋ด ๋ฏํ๊ฒ ์ด์ผ๊ธฐ๋ฅผ ์ง์ด๋ด๊ณ , ๋ง์นจ๋ด ์๊ธฐ๋ ๊ทธ ์ด์ผ๊ธฐ์ ๋์ทจํด๋ฒ๋ฆฌ๋ ์ฆ์์ ๋งํ๋ค. ์๋ 1720๋
๋
์ผ์์ ํ์ด๋ ๋ฎํํ์ฐ์ ์ด๋ผ๋ ์ฌ๋์๊ฒ์ ์ ๋๋์๋ค. ๊ทธ๋ ํฐํค์ ๋ฌ์์ ์ ์์ ์ฐธ์ ํ๊ณ 1760๋
ํด์ญ, ํ๋
ธ๋ฒ์ ์ ์ฐฉํ๋ค. ๋ฎํํ์ฐ์ ์ ํ๋
ธ๋ฒ์์ ๊ตฐ์ธ์ผ๋ก์, ์ฌ๋ฅ๊พผ์ผ๋ก์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์คํฌ์ธ ๋งจ์ผ๋ก์ ์๊ธฐ๊ฐ ํ๋ ์ผ๋ค์ ๊ฑฐ์ง๋ง๋ก ๊พธ๋ฉฐ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ๋ค๋ ค์ฃผ์๋๋ฐ ๋์ค์ ๊ทธ ์ด์ผ๊ธฐ๋ค์ด ๊ฐ์๋์ด 1793๋
[๋ฎํํ์ฐ์ ๋จ์์ ๋ชจํ]์ด๋ผ๋ ์ฑ
์ด ๋์๋ค. ๋ฎํํ์ฐ์ ์ฆํ๊ตฐ์ด๋ ๋ฐ๋ก ๋ฎํํ์ฐ์ ์จ์ฒ๋ผ ๋ณ์ ์ธ ๊ฑฐ์ง๋ง์ ํ๋ ๊ฒ์ด ํน์ง์ด๋ค.
22. ๋ฐ๋ ํจ๊ณผ(Barnum Effect)
์ ๊ด๋ ๋งค์ฐ ์ผ๋ฐ์ ์ด๋ค. ๊ทธ๋์ ์ ์ ๊ฐ๋ค์ด ํ๋ ์๊ธฐ๋ ๋ค ๋ง๋ ๊ฒ ๊ฐ๋ค. 12๊ฐ์ ๋ณ์๋ฆฌ, ์ญ์ด๊ฐ์ง, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ ์ ๋น๊ฒฐ, ์ญํ์ ํด์๋ค์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํน์ฑ์ ๊ธฐ์ ํ๋ค. ๊ทธ๋ ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ง์ ์ฌ๋๋ค์ ์ ๊ด๊ฐ ๋ง์น ์์ ์ ์ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ฐ์๋ค์ด๊ณ , ๊ทธ๋ฐ ์ ๊ด๊ฐ ์ ํํ๋ค๋ ์ฐฉ๊ฐ์ ํ๋ค. ์ด๋ ๋ฏ ์ด๋ค ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ ๊ด๊ฐ ๋ง์น ์์ ์ ๋ฌ์ฌํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ฐ์๋ค์ด๋ ํ์์ '๋ฐ๋ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
23. ๋ฐฉ๊ด์ ํจ๊ณผ(Bystander Effect)
์ฌ๋๋ค์ด ์๊ธฐ์ ์ฒํด ์๋ ์ฌ๋๋ค์ ๋์์ฃผ๋ ๊ฒ์ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ์์ธ์ ์ํด ๊ฒฐ์ ๋๋ค. ์๊ฐ ์๋ ฅ, ๋์์ ์ค ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฑ๊ฒฉ ๋ฑ์ด ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค. ๊ทธ ์ค์์๋ ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ์ฌ์ค์ ๋ ์ด์ธ์ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋์ด ์์๋๋์ ๋ฐ๋ผ ๋์ ํ๋์ด ๊ฒฐ์ ๋๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ํนํ ์ฌ๋๋ค์ ๋ชฉ๊ฒฉ์๊ฐ ๋ง์์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋์ ๋ ๋์์ค๋ค. ์ค๋ น ๋์ ํ๋์ ํ๋ค ํ๋๋ผ๋ ๋์ ํ๋์ ํ๊ธฐ๊น์ง ๊ฑธ๋ฆฌ๋ ์๊ฐ์ด ๋ ๊ธธ๋ค. ๋ฌ๋ฆฌ์ ๋ผํ
์ธ์ ์ด๋ฐ ํ์์ '๋ฐฉ๊ด์ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
24. ๋ฒ ๋ฅดํ
๋ฅด ํจ๊ณผ(Werthers Effect)
๊ดดํ
์ ์์ค [์ ์ ๋ฒ ๋ฅดํ
๋ฅด์ ์ฌํ]์์ ์ฃผ์ธ๊ณต ๋ฒ ๋ฅดํ
๋ฅด๋ ๋กํ
์์ ์ฌ๋์ ์ด๋ฃจ์ง ๋ชปํ๊ณ ๋๋ด ๊ถ์ด ์์ด๋ก ์์ ๋ง๊ฐํ๋ค. ์ด ์์ค์ด 19์ธ๊ธฐ ์ ๋ฝ์ ์ ์์ด๋ค ์ฌ์ด์์ ๊ณต๊ฐ๋๋ฅผ ํ์ฑํ๋ฉฐ ๋๋ฆฌ ์ฝํ์ง์ ์์ค์ ์ฃผ์ธ๊ณต ๋ฒ ๋ฅดํ
๋ฅด์ฒ๋ผ ์์ดํ๋ ์ ์์ด๋ค์ด ๊ธ์ฆํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ํ์์ ๋น์ ํด ์ด๋ค ์ ๋ช
์ธ์ด ์ฃฝ์ ๋ค์ ๋์กฐ ์์ดํ๋ ํ์์ '๋ฒ ๋ฅดํ
๋ฅด ํจ๊ณผ'๋ผ ์ด๋ฆ๋ถ์ธ ๊ฒ์ด๋ค.
25. ๋ถ๋ถ ๊ฐํ ํจ๊ณผ(Partial Reinforcement Effect, PRE)
์ฌ๋๋ค์ด ๋๋ฐ์ ํ๋ ์ด์ ์ธ๊ฐ์ง
์ฒซ์งธ, ๋๋ฐ์ด ์์ธกํ ์ ์๋ ๋ณด์์ ์ฃผ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
๋์งธ, ๋๋ฐ์ฌ์ ์ค๋ฅ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋
ธ๋ฆ๊พผ๋ค์ ์ฑ๊ฒฉ ํน์ฑ์ ๋ชจ๋ ์ฌ๊ฑด์ด ์์์ ์ผ์ด๋ ์ฌ๊ฑด๊ณผ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ์ผ์ด๋๋ค๋ ํ๋ฅ ์ด๋ก ์ ๊ฐ์ ์ ๋ฐ์๋ค์ด์ง ์๋๋ค.
์
์งธ, ์ฌ๋๋ค์ ๋๋ฐ์ ํ๋ ์ธ ๋ฒ์งธ ์ด์ ๋ ๋ณ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
๋ถ๋ถ ๊ฐํ ํจ๊ณผ๋ ์ผ์ ํ ์๊ฐ์ด ํ๋ฅด๊ฑฐ๋ ๋ช ๋ฒ ์ํ์ ํ๋ฉด ๋ณด์์ ์ฃผ๋ ๊ฒ๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ, ๋ณด์์ด ์ธ์ ์์์ง ์์ธก ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๋ค ํ๋์ด ์ค๋ ์ง์๋๋ ํ์์ ๋งํ๋ค.
26. ๋ถ์ ์ฑ ํจ๊ณผ(Negativity Effect)
์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ์ฌ๋์ ์ธ์์ ํ๊ฐํ ๋ ๋๊ฐ๋ ๊ธ์ ์ ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋ฅผ ํ๋ค. ๊ธฐ์์ด๋ฉด ์ข๊ฒ ์ฌ๋๋ค์ ํ๊ฐํ๋ ค๋ ๊ทธ๋ฐ ๊ฒฝํฅ์ '์ธ๋ฌผ ๊ธ์ ์ฑ ํธํฅ'์ด๋ผ๊ณ ํ๊ณ ๋ฏธ๊ตญ ์์ค์ ๋์ค๋ ์ฌ์ฃผ์ธ๊ณต์ ์ฑ๊ฒฉ์ ๋น์ ํด 'ํด๋ฆฌ์๋ ํจ๊ณผ'(Pollyana Effect)๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ค.
๊ทธ๋ผ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ๋ถ์ ์ ์ธ ์ ๋ณด๊ฐ ๋ํ๋๋ฉด ๋ค๋ฅธ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ ๋ณด๋ณด๋ค ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ฒ์ ๋ ๋น์ค์ ๋๊ณ ์ธ์์ ํ๊ฐํ๋ค. ๋ค์ ๋งํด ๋ชจ๋ ๊ฒ์ด ๋์ผํ๋ค๋ฉด ๋ถ์ ์ ์ธ ํน์ฑ๋ค์ ๊ธ์ ์ ์ธ ํน์ฑ๋ค๋ณด๋ค ์ธ์ ํ์ฑ์ ๋ ๋ง์ ์ํฅ์ ์ค๋ค. ์ด๋ฐ ํ์์ '๋ถ์ ์ฑ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
27. ๋น ๋ฅ์ง ์ฆํ๊ตฐ(Empty Nest Syndrome)
์๋
๋ค์ด ์ฑ์ฅํด ๋ถ๋ชจ์ ๊ณ์ ๋ ๋ ์๊ธฐ์ ์ค๋
์ฃผ๋ถ๋ค์ด ๋๋ผ๋ ํ์ ํ ์ฌ๋ฆฌ๋ฅผ '๋น ๋ฅ์ง ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋น ๋ฅ์ง ์ฆํ๊ตฐ์ ์ค๋
๊ธฐ ์๊ธฐ ์ฆ์์ด๋ค. ์ค๋
๊ธฐ ์๊ธฐ๋ ์ฌ์ฑ๋ค์ ํ๊ฒฝ๊ธฐ๋ฅผ ์ ํํด์ ๋ํ๋๋ค. ์ ์ ๋ถ์ํ์ ์ต์ ์ฌ๋๋ค์ด 40์ธ๋ฅผ ์ ํ๋ก ์ด์ ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋์๋ ์ถ์ ๋ชฉํ์ ๊ณผ์ ์ ์๋ฌธ์ ์ ๊ธฐํ๋ฉด์ ์ค๋
๊ธฐ ์๊ธฐ(Midlife Crisis)๊ฐ ์์๋๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์ด๋ฐ ์ค๋
๊ธฐ ์๊ธฐ๋ ์ฌํ๊ฒฝ์ ์ ์ผ๋ก ์ฑ๊ณตํ๊ธฐ ์ํด ์์ ์ ์๊ตฌ๋ฅผ ์ต์ํ๋ฉฐ ์ด์์จ ๊ฒ์ ๋ํ ํ์์ ๋ฌด๊ฐ์น๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ ์์๋๋ค.
28. ์ฌํ๋ณ์ง ์ฆํ๊ตฐ(Sociopathic Syndrome)
์์ฆ ์ฐ๋ฆฌ ์ฌํ์ ๋ชจ์ต์ ๋ณด๋ฉด ์๋์ ํผํด๋ง์, ์๊ธฐ ์์ผ๋ก์ ๋ํผ, ๋ถ์ ๊ฐ์ ํ๋, ๊ฐ์ ์กฐ์ ์ ์คํจ, ์ถ์ ๋ฐฉํฅ๊ฐ๊ฐ ์์ค, ์์ฌ์ ๋ถ๊ดด์ ๊ฐ์ ์ ์ ๋ถ์ด ์ฆ์๋ค์ด ๋ง์ฐํด ์๋ค. ๊ฐ์ธ์ ์ธ ์ ์ ๋ถ์ด ํ์์ด ์ฌํ๋ก ํ์ฐ๋๋ฉด ์ฌํ๋ ์ ์ ๋ถ์ด ์ฆ์์ ์๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ชจ์ฌ ์๋ ์ฌํ๋ ๋ฐ์ฌํ์ ์ด๊ณ ๋ฐ๋๋์ ์ด๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ๊ทน๋๋ก ๋ถ์ด๋ ์ฌํ ๋ถ์๊ธฐ๋ฅผ '์ฌํ๋ณ์ง ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ฌํ๋ณ์ง ์ฆํ๊ตฐ์ ์๊ณ ์๋ ์ฌํ๋ ๋ถ์ ๊ฐ์ ๋ง์ฐ, ์กด๊ฒฝํ ๋งํ ๋์์ ์์ค, ๋๋์ฑ์ ์ค์ข
, ํํ์ฃผ์์ ์ฑํ์ผ๋ก ๋
ธ๋ ฅํ ๋งํผ ์ป์ ์ ์๋ค๋ '๊ณต์ ์ธ์๊ด'๊น์ง ํ๋ค์ด ๋๋๋ค.
29. ์ฌํ ์ ์ฝ ์ฆํ๊ตฐ(Social Breakdown Syndrome)
๋
ธ์ธ๋ค์ ๋ชธ๋ ์ ์ฝํด์ ์ผ์๋ฆฌ๋ฅผ ๊ตฌํ๊ธฐ๋ ํ๋ค๋ค. ์ธ์ง ๋ฅ๋ ฅ๋ ๋จ์ด์ ธ ๊ธฐ์ต๋ ฅ๊ณผ ํ๋จ๋ ฅ๋ ์์ ๊ฐ์ง ์๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ ์ฌ๊ณ ์ ์ตํต์ฑ๋ ์์ด์ง๊ณ ๊ณ ์ง๋ง ๋์ด ์์๋ค๊ณผ ์๊ฒฌ์ ๋ง์ถ๊ธฐ๋ ํ๋ค๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ค ๋ณ์ด๋ผ๋ ๋์ ์์ ๋๊ธฐ๋ผ๋ ํ๋ฉด ์์๋ค์๊ฒ ์ง๋ง ๋๋ ๊ฒ ๊ฐ์ ๋ถ๋ด์ค๋ฝ๋ค. ๋
ธ์ธ๋ค์ ๋ํ ์ด๋ฐ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ฌํ ์ธ์์ ๋
ธ์ธ๋ค ์ค์ค๋ก๋ฅผ ๋ ๋ฌด๋ฅํ๊ณ ์์กด์ ์ผ๋ก ๋ง๋ ๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ๋
ธ์ธ์ ๋ํ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ธ์์ด ๋ง์ฐ๋ ์ํํ์ ์ธ ํํ ๊ฐ ๋
ธ๋
๊ธฐ ์ ์๊ณผ ๋ฐ๋ฌ์ ๋ฏธ์น๋ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ '์ฌํ ์ ์ฝ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๋
ธ์ธ์ ๋ฌด๋ฅํ๊ณ ๋น๋ฅ๋ฅ ์ ์ธ ๋์์ผ๋ก ๋ณด๊ณ , ๋ถ์ ์ ์ผ๋ก ๋์ธ์ ์ฐ๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๋์งํ์ง ์๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ ๋
ธ์ธ๋ค์ ๋ฌผ์ง์ ์ผ๋ก๋ง ํ์กฑํ๊ฒ ํด์ฃผ๋ ๊ฒ๋ ์ข์ง ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฉด ๋
ธ์ธ๋ค์ ๊ฑด๊ฐ๊ณผ ๊ธฐ๋ฅ์ด ํจ์ฌ ๋น ๋ฅด๊ฒ ํดํํ๋ค. ๋
ธ์ธ๋ค์ ๋ถ์ ์ ์ผ๋ก ๋ณด๋ฉด์, ๋ฌผ์ง์ ์ผ๋ก๋ง ๋ณด์กฐํ๋ ๊ฒ์ ๋
ธ์ธ๋ค์๊ฒ ๋ถ์ ์ ํ ์ง์ง๋ฅผ ๋ณด๋ด๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๊ฒ๋ณด๋ค๋ ๊ทผ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๋
ธ์ธ๋ค์ ๋ฐ๋ผ๋ณด?? ์ธ์์ด ๋ฌ๋ผ์ ธ์ผ ํ๋ค.
์ค์ ๋ก ๋
ธ์ธ๋ค์ ๋ฐ๋ผ๋ณด๋ ์๊ฐ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ฒ์์ ๊ธ์ ์ ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ฐ๊ฟ์ฃผ๋ฉด ๋
ธ์ธ๋ค์๊ฒ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ์ค ์ ์๋ค. ๊ฐ๋ น ๋
ธ์ธ๋ค์ ์ ๋ฅํ๊ณ , ํ๋ช
ํ๊ณ , ๊ฒฝํ์ด ํ๋ถํ ์กด์ฌ๋ก ๋ณด๊ณ , ์ฌํ๋ณต์ง ์ ๋๊ฐ ๊ทธ๋ฐ ์ธ์์ ๋ท๋ฐ์นจํด์ฃผ๋ฉด ๋
ธ์ธ๋ค๋ ์ฌํ์ ์ฌ์ ์ํ๊ธฐ ์ํ ๊ธฐ์ ์ ๋ฐฐ์ฐ๊ณ , ์์ ์ ์ ๋ฅํ๊ณ ๊ฐ์น ์๋ ์กด์ฌ๋ก ์ฌ๊ธด๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ๋
ธ์ธ์ ๊ธ์ ์ ์ธ ์กด์ฌ๋ก ์ธ์ ํ๊ณ ์ฌํ๋ณต์ง ์ ๋๊ฐ ์ ๋ท๋ฐ์นจ๋ ๋ ๋ํ๋๋ ๋
ธ์ธ๋ค์ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ ์ ์์์ '์ฌํ ๋ณต๊ตฌ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
30. ์ฌํ ์ ์ผ(Social Contagion)
์ธ์์ ์ด๋ค ๋ณด๋ฉด ์ด๋ค ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ๋ฌด์์์ ์ผ๋ก ๋์กฐํ๊ณ , ์ด๋ค ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ง๋จ ์์์ ์๊ธฐ ์์ ์ ์์ด๋ฒ๋ฆฐ ์ฑ ํ๋ํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ํ์์ ์ง๋จ์ ํ ์ ์์ ์์๋ ์์ฉ๋์ด๊ฐ ์ง๋จ ์ ์ฒด๋ก ์ ์ผ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ํ๋๋ค. ํ๋์ค์ ์ฌํํ์ ๋ฅด๋ด์ ์ด๋ฐ ํ์์ '์ฌํ ์ ์ผ'์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ ๋ค. ์ง๋จ ํ๋์ ๋ณ์ด ์ ์ผ๋์ด ํผ์ ธ๋๊ฐ๋ ํ์์ ๋น์ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ธ๊ท ๊ณผ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค๊ฐ ์ง๋ณ์ ์ฎ๊ธฐ๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฌ๋๋ค์ ์ ์์ ํ๋์ด ํ ์ฌ๋์์ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋์๊ฒ๋ก ์ฎ๊ฒจ์ง๋ ํ์์ด ์ฌํ ์ ์ผ์ด๋ค. ์ด๋ฐ ํ์์ ์ง๋จ์ ํ ์ง์ ์ผ๋ก๋ถํฐ ์์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ธฐ ์์ํด ์ ์ฐจ ํฐ ์์ ๊ทธ๋ฆฌ๋ฉฐ ํ์ฐ๋๋ค. ์ฌํ ์ ์ผ์ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๋๋์ฌ, ๊ฐ์น ์ฒด๊ณ, ์ฌํ์ ๊ท์น๋ค, ์ฑ
์๊ฐ์ ์ํ ํ๋ ํต์ ๊ธฐ์ ๊ฐ ๋ฌด๋์ง๊ณ ์์ด์ ์ธ ๊ณต๊ฒฉ์ฑ๊ณผ ์ฑ์ถฉ๋๋ค์ด ๋ํ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ์ํ๋ค.
์ด๋ฐ ํ์์ ์ผ์ ์ํ์์๋ ํํ ๋ํ๋๋ค. ๊ฐ๋ น ํ ์ฌ๋์ด ํํ์ ํ๋ฉด ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ ํํ์ ํ๊ณ , ํ ์ฌ๋์ด ํ์งฑ์ ๋ผ๋ฉด ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ ํ์งฑ์ ๋ผ๊ณ , ํ ์ฌ๋์ด ๋ด๋ฐฐ๋ฅผ ํผ๋ฉด ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ ๋ด๋ฐฐ๋ฅผ ๊บผ๋ด ๋ฌธ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ์์ค์์๋ ์ง๋ฌธ ์์ผ๋ฉด ํ๋ผ๊ณ ํ๋ฉด ์๋ก ๋์น๋ง ๋ณด๊ณ ๊ฐ๋งํ ์๋ค๊ฐ ํ ํ์์ด ์ง๋ฌธํ๊ธฐ ์์ํ๋ฉด ์๋ก ์ง๋ฌธํ๋ ค๊ณ ์์ ๋ ๋ค. ๊ทธ๋ฟ ์๋๋ผ ์ฌํ ์ ์ผ์ ์ฌํ์ ์ผ๋ก๋ ๋ํ๋๋ค. ๊ฐ๋ น, ์ด๋ค ์ง์ญ์์ ๋๊ฐ ์ด์ธ์ข
์ ๋ถ์ ์ง๋ ๋ค๋ ์์์ด ์ ํด์ง๋ฉด ๋๋ผ ์ ์ฒด๊ฐ ์ฐ์ ๋ฐฉํ์ ์๋ฌ๋ฆฌ๊ณ , ํ ํ์ฌ์์ ๋
ธ์ฌ ๋ถ๊ท๊ฐ ์์๋๋ฉด ์ ๊ตญ์ ์ผ๋ก ๋
ธ์ฌ ๋ถ๊ท๊ฐ ํผ์ง๊ณ , ์ ์ธ๋น์ด๋ ์ด์ ๋ง๋ถ์ฌ ํผ์ ธ๋๊ฐ๋ค.
31. ์์น์ ์ง ์ฆํ๊ตฐ
์ธ์์ ๋ชฉํ๋ฅผ ์ธ์๋๊ณ ๋์์ด ์ ์งํ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ์ด๋ ๋ ๋ ์ด์ ์ฌ๋ผ๊ฐ ๋ฐ๊ฐ ์๋ค๊ณ ๋๋ผ๋ฉด ์ ์ง ํ๋ฌดํ๊ณ ๊ณตํํด์ง๋ค. ํนํ ์ด๋๋ ๊ฐ์๊ธฐ ํ๊ฐํ ์๋ฆฌ๋ก ์ฑ
์์ด ์ฎ๊ฒจ์ง๊ฑฐ๋ ์์ ์ ์
๋ฌด์ ๋ฌด๊ดํ ๊ณ์ด ํ์ฌ๋ก ๋ฐ๋ น์ ๋ฐ์์ ๋, ๋ ์ด์ ์น์งํ ์ ์๋ค๊ณ ๋๋ ๋, ์์ ์ด ๋ฌผ๋ฌ๋์ผ ํ ๋๋ผ๊ณ ์๊ฐ๋ ๋ ๋๋ผ๋ ํ๋ฌดํ๊ณ ๊ณตํํ ์ฌ๋ฆฌ์ ํ์๋ค์ '์์น์ ์ง ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ ํ๋ค.
32. ์์ ํจ๊ณผ(Discrepancy Effect)
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์๊ฐํด๋ณด๋ฉด ๋ฉ์์ง์ ๊ทธ๊ฒ์ ๋ฐ์๋ค์ด๋ ์์ ์์ ํ๋๊ฐ ๋ค๋ฅผ์๋ก ์์ ์๊ฐ ๋ฐ๋ ํ๋ ๋ณํ์ ์๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ ๊ฒ ๊ฐ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฉ์์ง์ ์์ ์์ ํ๋๊ฐ ๋๋ฌด ๋ค๋ฅด๋ฉด ์คํ๋ ค ๋ฐ๋ฐ์ด ์ผ์ด๋ ํ๋๋ ์ ๋ณํ์ง ์๋๋ค. ๋ค์ ๋งํด ๋ฉ์์ง์ ์ด๋ ์ ๋ ๋ค๋ฅผ ๋๊น์ง๋ ํ๋ ๋ณํ๋๋ ์ฆ๊ฐํ์ง๋ง, ์ง๋์น๊ฒ ๋ค๋ฅผ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์คํ๋ ค ํ๋ ๋ณํ๋์ด ๊ฐ์ํ๋ค. ์ด๋ฐ ํ์์ '์์ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์์(Discrepancy)๋, ์์ฌ์ ๋ฌ์์ ์
์ฅ๊ณผ ์์ ์์ ์
์ฅ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋งํ๋ค.
๋จ์ ์ค๋ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์๋๋ฐฉ์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ํ๋์ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์
ํด์ ์ ๋นํ ์ฐจ์ด๋๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ํด์ผ ์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
ํจ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฐ์ ์๋๋ฐฉ์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ํ๋๋ฅผ ํ์
ํ๊ณ , ๊ทธ์ ๋ง๋ ๋ฉ์์ง๋ฅผ ์ ๋ฌํด์ผ ํ๋ค. ์ ์ ์์ง๋ ๋ชปํ๊ณ ์ผ๋ฐฉ์ ์ธ ์ค๋ ์ ๋ต์ ๊ตฌ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ์๊ฐ ๋ญ๋น์ผ ๋ฟ์ด๋ค.
33. ์ํ ์์กด ํ์ต(State-dependent Learning)
๋ฌด์ธ๊ฐ๋ฅผ ์ธ์ธ ๋์ ๊ธฐ๋ถ๊ณผ ๊ธฐ์ตํด๋ผ ๋์ ๊ธฐ๋ถ์ด ๋น์ทํ ์ํ์ผ ๋ ๊ธฐ์ต ํ์์ด ์๋๋ค๋ ์ฌ์ค์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฐ ํ์์ '์ํ ์์กด ํ์ต'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๋ด๋ถ ์ฌ๋ฆฌ, ์๋ฆฌ์ ๋ฌ๋ ค ์๋ ์ํ ์์กด ํ์ต๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ์ด๋ค ์ฅ์์ ๊ฐ๋ฉด ๊ธฐ์ต์ด ์ ๋ ์ค๋ฅด๋ ํ์์ '์ฅ ์์กด ํ์ต'(Field-dependent learning)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๊ฐ๋ น ๊ณต๋ถํ ๋ฐ์ ์ํ์ ๋ณด๋ฉด ๊ธฐ์ต์ด ์ ๋๊ณ , ์ ์ธ๊ณผ ๋ฐ์ดํธํ๋ ๊ณณ์ ๊ฐ๋ฉด ๊ณผ๊ฑฐ์ ์ถ์ต์ด ๋ ์ฌ๋ผ ํ๋ญํด์ง๋ค. ๊ทธ๋์ ํ์ง ์ ์ ํ๋ จ์ด ํ์ํ ๊ฒ์ด๋ค.
34. ์ค๋จ(่็ซฏ) ํ์(Tip-of-the-tongue Phenomenon)
์ด๋ค ์ฌ์ค์ ์๊ณ ์๊ธด ํ๋ฐ ํ๋์์ ๋งด๋๋ฉฐ ๋ฐ์ผ๋ก ํํ๋์ง ์๋ ํ์์ '์ค๋จ ํ์'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
์ค๋จ ํ์์ ์ฌ๋ฌ ์ ๋ณด๊ฐ ๋ณต์กํ๊ฒ ์ฝํ ์์ด ๊ธฐ์ต ์ธ์ถ์ ์คํจํ์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ํ๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฌ๋ฆฌ์ ์๋ฐ์ด ์ฌํ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฌด์์์ ์ผ๋ก ์ด๋ค ๊ฒ์ ๋ ์ฌ๋ฆฌ์ง ์์ผ๋ ค๊ณ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ฐ์ด ๋ค์ํ ์ด์ ๋ก ๋ํ๋๋ค. ๋๊ฐ ์ธ์ถ ์คํจ๋ก ์ธํ ์ค๋จ ํ์์ ์ธ์ถ ๋จ์(Retrieval!!!! Cue)๋ฅผ ์ ๊ณตํด์ฃผ๋ฉด ์ฝ๊ฒ ๊ต์ ๋๋ค.
35. ์ํฌ๋ผํ
์ค ํจ๊ณผ(Socratic Effect)
์ฌ๋๋ค์ด ์ด๋ค ๋์์ด๋ ์ธ๋ฌผ์๊ฒ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ์ฌ๋ฆฌ์ ํธ์ค(ๅฅฝ๏ฆน) ๊ฐ์ ์ ํ๋๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ํ๋๋ ๋ช ๊ฐ์ง ํน์ง์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค.
์ฒซ์งธ, ํ๋๋ ์๊ฐ์ด ํ๋ฅผ์๋ก ๋์ฑ ๊ฐํด์ง๋ค. ๊ฐ๋ น ์นํ ์น๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ทธ ์น๊ตฌ๋ฅผ ์๊ฐํ๋ฉด ํ ์๋ก ์ข์ ์ ๋ค์ ๋ ์ฌ๋ฆด ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฐ๊ธ ๋์ ์ ๋ค์ด ๋ ์ฌ๋ผ๋ ๊ทธ๊ฒ์ ์ด๋๊น์ง๋ ์์ธ์ผ ๋ฟ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๋ฉด์ ๊ทธ ์น๊ตฌ๋ฅผ ๋ ์ข์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ซ์ดํ๋ ์น๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ทธ ์น๊ตฌ๋ฅผ ์๊ฐํ๋ฉด ํ ์๋ก ๋์ ์ ๋ค๋ง ๋ ์ฌ๋ฆด ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฐ๊ธ ์ข์ ์ ๋ค์ด ๋ ์ฌ๋ผ๋ ๊ทธ๊ฒ์ ์ด๋๊น์ง๋ ์์ธ์ผ ๋ฟ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๋ฉด์ ๊ทธ ์น๊ตฌ๋ฅผ ๋ ์ซ์ดํ๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์ฌ๋๋ค์ ์์ ์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ํ๋๋ฅผ ์ค์ค๋ก ๋ฐ๋ณต์ ์ผ๋ก ๊ฒํ ํ๋ฉด์ ์์ ์ ํ๋๋ฅผ ๊ฐํ์ํจ๋ค.
๋์งธ, ํ๋๋ ์๊ฐ์ด ํ๋ฅผ์๋ก ๋
ผ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ๋ณํ๋ค. ์ฌ๋๋ค์ ํ์ ํ๋์ ์ผ๊ด์ฑ์ด ์์ด์ผ ํ๋ค๋ ์ฌ๋ฆฌ์ ์๋ฐ์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค. ๋ง์ฝ ์๊ธฐ์ ํ๋์ ์ผ๊ด์ฑ์ด ์์ผ๋ฉด ๋ชน์ ๊ธด์ฅํ๋ค. ๊ทธ๋์ ํ๋๊ฐ ๋
ผ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์ผ๊ด๋์ง ์์ผ๋ฉด ์ฌ๋๋ค์ ์๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์ ์ ํ๋๋ฅผ ๋ณํ์์ผ ๋
ผ๋ฆฌ์ ์ด๊ฒ ํ๋ค. ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ์ฌ์ค์ ๊ทธ๋ฐ ํ๋ ๋ณํ๊ฐ ์ธ๋ถ์ ์๋ ฅ ์์ด ์๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ผ์ด๋๋ค๋ ์ ์ด๋ค.
์ํฌ๋ผํ
์ค๊ฐ ์๊ธฐ ์ ์๋ค์๊ฒ ์ง๋ฌธ์ ๋์ ธ ์ค์ค๋ก ๊ฒฐ๋ก ์ ์ด๋ฅด๋๋ก ํ ๊ฒ์ฒ๋ผ ์ฌ๋๋ค๋ ์๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์ ์ ํ๋๋ฅผ ๋
ผ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์ผ๊ด์ฑ ์๊ฒ ๋ณํ์ํจ๋ค. ์ด๋ฐ ํ์์ '์ํฌ๋ผํ
์ค ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
36. ์คํกํ๋ฆ ์ ๋๋กฌ(Stockholm Syndrome) - ๋ฆฌ๋ง์ฆํ๊ตฐ
์ฌ๋๋ค์ ์คํธ๋ ์ค๋ฅผ ๋ฐ๋ ์ํฉ์ ์ฒํ๋ฉด ๋๋ฆ๋๋ก ๊ทธ ์ํฉ์ ์ ์ํ๋ ค๋ ์ ์ ๊ธฐ์ ๋ฅผ ๋ฐ๋ํ๋ค. ์ฌ์ค ์ธ์ง๋ก ์กํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ ๊ฐ์์ค๋ฝ๊ณ ๊ฐ๋ ฅํ ์คํธ๋ ์ค๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ ์ธ์ง์ด๋ ๊ฒฝ์ฐฐ์ ๊ทธ ์ํฉ์ ํต์ ํ ๋งํ ํ๋ ์๋ค. ๊ทธ๋ฐ ์คํธ๋ ์ค ์ํฉ์์ ์ธ์ง๋ค์ ์ด๋ค ๋ฐ์์ ๋ณด์ผ ๊ฒ์ธ๊ฐ?
์ธ์ง๋ค์ด ๊ฒฝ์ฐฐ์ด๋ ์ฌํ๋ณด๋ค๋ ๊ทธ๋ค์ ์ก๊ณ ์๋ ์ธ์ง๋ฒ๋ค์ ํธ์ ๋๋ ํ์์ ์คํกํ๋ฆ ์ํ ๊ฐ๋ ์ฌ๊ฑด์ ๋น์ ํด '์คํกํ๋ฆ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์คํกํ๋ฆ ์ฆํ๊ตฐ์ ์ธ ๋จ๊ณ๋ฅผ ๊ฑฐ์ณ ์ผ์ด๋๋ค.
1๋จ๊ณ : ์ธ์ง๋ค์ ์์ ๋ค์ ์์ฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ ํ ์ ์๋ ์ธ์ง๋ฒ๋ค์ด ์์ ์ ํด์น์ง ์๋ ๊ฒ์ ๊ณ ๋ง์ํ๊ณ ๊ทธ๋ค์๊ฒ ์จ์ ์ ๋๋ผ๊ธฐ ์์ํ๋ค.
2๋จ๊ณ : ์ธ์ง๋ค์ ์ํ์ ์ด๋ํ๋ฉฐ ๊ทธ๋ค์ ๊ตฌ์ถํ๋ ค๊ณ ์๋ํ๋ ๊ฒฝ์ฐฐ๋ค์๊ฒ ์คํ๋ ค ๋ฐ๊ฐ์ ๋๋๋ค.
3๋จ๊ณ : ์ธ์ง๋ฒ๋ค๋ ๊ทธ๋ค์ ์ธ์ง์๊ฒ ๊ธ์ ์ ์ธ ๊ฐ์ ์ ๋๋๋ค. ๊ฒฐ๊ตญ ์ธ์ง๊ณผ ์ธ์ง๋ฒ๋ค์ ๋ชจ๋ ํจ๊ป ๊ณ ๋ฆฝ๋์ด ์๊ณ , ๋๋ ค์์ ๊ฐ์ด ํ๋ '์ฐ๋ฆฌ'๋ผ๋ ๋ฏฟ์์ด ์๊ฒจ๋๋ค.
37. ์คํธ๋ฃจํ ํจ๊ณผ(Stroop Effect)
์ฌ๋๋ค์ ํฌ๊ฒ ๋ ๊ฐ์ง ์ข
๋ฅ์ ์ฃผ์(Attention)๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ํ๋๋ ์์์ ์ฃผ์๋ค. ์์์ ์ฃผ์๋ ๋ฅ๋์ ์ด๊ณ ์๋์ ์ผ๋ก ์ผ์ด๋๋ค. ๋ค๋ฅธ ํ๋๋ ์๋์ ์ฃผ์๋ค. ์๋์ ์ฃผ์๋ ์์์ ์๋ด ์์ด ๋ฌด์์์ ์ผ๋ก ์ผ์ด๋๋ค.
์คํ์๋ ํผํ์๋ค์๊ฒ ์ ์๋๋ ๋๋ฌดํ ๋ง์ ์๊น ์ด๋ฆ์ ๋๋ผ๊ณ ์๊ตฌํ๋ค. ํ ์กฐ๊ฑด์์๋ ์์น ํ ๋๋ฌดํ ๋ง์ ์ด๋ฆ์ ๋๋ ๊ฒ์ด๊ณ , ๋ค๋ฅธ ์กฐ๊ฑด์์๋ ๋๋ฌดํฌ๋ง ์์ ์ฐ์ฌ์ง ๊ธ์์ ์ ์ด๋ฆ์ ๋๋ ๊ฒ์ด์๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ๋๋ฌดํ ๋ง์ ์ฐ์ฌ์ง ๊ธ์์ ์ ์ด๋ฆ์ ๋๋ ์กฐ๊ฑด์์๋ ๊ธ์์ ๋ค๋ฅธ ์์ ์ ์ํ๋ค. ๊ฐ๋ น, '์ด๋ก'์ด๋ผ๋ ๋จ์ด๊ฐ ๋
ธ๋์์ผ๋ก ์ฐ์ฌ์ ธ ์๊ธฐ๋ ํ๊ณ , '๋
ธ๋'์ด๋ผ๋ ๋จ์ด๊ฐ ๋นจ๊ฐ์์ผ๋ก ์ฐ์ฌ์ ธ ์๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ ์๋๋ ์๊ทน์ ์ด๋ฆ๊ณผ ์ฐ์ฌ์ง ๊ธ์์ ์์ด ๋ถ์ผ์น๋๋๋ก ํ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ทธ๋ ๊ฒ ๋ ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ๋๋๊ณ ๋๋ฌดํ ๋ง์ ์ ์๋๋ ์๊น ์ด๋ฆ์ ๋๋ผ๊ณ ์๊ตฌํ๊ณ ๊ทธ ๋ฐ์ ์๊ฐ์ ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ ๋ฒ์งธ ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ์ ์๊ฐ์ด ๋ ๋ฐฐ ์ด์ ๊ฑธ๋ฆฌ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋จ์ด๋ฅผ ์ฝ์ผ๋ผ๊ณ ์๊ตฌํ์ง๋ ์์๊ณ , ํผํ์๋ค๋ ๊ทธ ๊ธ์๋ฅผ ์ฝ์ผ๋ ค๊ณ ํ์ง๋ ์์๋๋ฐ๋ ์๋์ ์ฃผ์๊ฐ ์์์ ์ฃผ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ๊ฒ์ด๋ค.
์ ์๋๋ ๋๋ฌดํ ๋ง์ ์๊น์ด ๋ฌด์์ธ์ง๋ฅผ ๋ฌผ์์ง๋ง ์ฌ๋๋ค์ ๋ฌด์์์ , ์๋์ ์ผ๋ก ์์ด ์๋ ๊ธ์๋ฅผ ์ ๋ณด ์ฒ๋ฆฌํ๋ค. ๋ค์ ๋งํด ์๊น ์ด๋ฆ์ ๋๋ ค๋ ์์์ ์ฃผ์๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์์ด ์๋ ๊ธ์๋ฅผ ๋ฌด์์์ ์ผ๋ก ์ฝ๋ ์๋์ ์ฃผ์๊ฐ ๋์์ ์ผ์ด๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ๋ฌด์์์ ์ธ ์๋์ ์ฃผ์ ๋๋ฌธ์ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๋ฐ ๋ ๋ง์ ์๊ฐ๊ณผ ๋
ธ๋ ฅ์ด ๋๋ ํ์์ '์คํธ๋ฃจํ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
38. ์ ๋ฐ๋ ๋ผ ์ฝคํ๋ ์ค(Cinderella Complex)
์ฌ์ฑ๋ค์ ์ํ๊ธฐ๋ง ํ๋ฉด ์ผ๋ง๋ ์ง ์ค์ค๋ก ๋
๋ฆฝํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ง์ ์ค์ค๋ก ๋
๋ฆฝํ ๋๊ฐ ๋๋ฉด ์ ์ง ๋ชจ๋ฅผ ๋๋ ค์ ๋๋ฌธ์ ๋ง์ค์ธ๋ค. ๋ถ๋ชจ๋ก๋ถํฐ ๋
๋ฆฝํ๋ ๊ฒ, ๋จ์ฑ๋ค๋ก๋ถํฐ ๋
๋ฆฝํ๋ ๊ฒ์ด ๋ถ์ํ๋ค. ํ๋ก ์๊ณ ์ถ์ง๋ง ํ๋ก ์๋ ๊ฒ์ด ๋๋ ต๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ๋
๋ฆฝํ๊ณ ์ถ์ง๋ง ๋
๋ฆฝ์ ๋ํ ๋ถ์ ๋๋ฌธ์ ๋
๋ฆฝํ์ง ๋ชปํ๋ ์ฌ์ฑ๋ค์ ์ฌ๋ฆฌ์ ๊ฐ๋ฑ์ '์ ๋ฐ๋ ๋ผ ์ฝคํ๋ ์ค'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
39. ์ ํฌ๋ ๊ธฐ์ (Sur Grape Mechanism)
๋ฐฉ์ด๊ธฐ์ (Defense Mechanism)๋, ์ฌ๋๋ค์ด ๋ถ์พํ ์ผ์ ๋นํ์ ๋ ๋ฌด์์์ ์ผ๋ก ์์ด๋ฒ๋ฆฌ๋ ค ํ๊ณ ์ข์ง ์์ ์ง์ ํ์ ๋ ์๊ธฐ๋ ๋ชจ๋ฅด๊ฒ ๋ณ๋ช
ํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด, ๊ฐ์ธ์ด ๋ถ์พํ ์ ํฉ์ด๋ ์๊ตฌ ๋ถ๋ง์ ์ง๋ฉดํ์ ๋ ์์ ์ ๋ฐฉ์ดํ๋ ค๋ ์๋์ ์ธ ์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฐ ๋ฐฉ์ด๊ธฐ์ ๋ ์ฃผ๋ก ์์๋ฅผ ๋ณดํธํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ ๋ฐฉ์ด๊ธฐ์ ๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ค.
์ ์ ๋ถ์์ ์ฐฝ์ํ ํ๋ก์ดํธ์ ๋ฐ?๏ผ? ์ฌ๋๋ค์ ์ฑ๊ฒฉ ๊ตฌ์กฐ๋ ์ธ ๊ฐ์ง๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๋ค. ๋ณธ๋ฅ์ ์ผ๋ก ์์ง์ด๋ ค๋ ์ด๋(Id), ํ์ค์ ์ผ๋ก ์์ง์ด๋ ค๋ ์์(Ego), ๋๋์ ์ผ๋ก ์์ง์ด๋ ค๋ ์ด์์(Super Ego)๊ฐ ๊ทธ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ ์ค์์๋ ๋ฐฉ์ด๊ธฐ์ ๋ ์์๋ฅผ ๋ณดํธํ๊ธฐ ์ํ ์ค์ํ ๋ฐฉ์ด ์๋จ์ด๋ค. ์์กด์ฌ์ด ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ณง ์์๋ฅผ ์์๋ฐ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋์ ์ฌ๋๋ค์ ๋ฌด์์์ ์ผ๋ก ๋ฐฉ์ด๊ธฐ์ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํด ์์กด์ฌ, ์ฆ ์์๋ฅผ ๋ฐฉ์ดํ๋ ค๊ณ ํ๋ค.
์ด์์ฐํ์ ์ฌ์ฐ์ ๊ฐ์ด ์์กด์ฌ์ ๋ณดํธํ๊ธฐ ์ํด ํฉ๋ฆฌํ๋ผ๋ ๋ฐฉ์ด๊ธฐ์ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋์ ํฉ๋ฆฌํ๋ฅผ ์ผ๋ช
'์ ํฌ๋ ๊ธฐ์ '๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ค.
40. ์๋ ํธ๋ผ ์ฝคํ๋ ์ค(Electra Complex)
๋จ์ ์์ด๋ค์ด ์ค์ด๋ํธ์ค ๊ฐ๋ฑ์ ๊ฒช๋ ๋น์ทํ ์๊ธฐ์ธ 4โผ6์ธ๊ฒฝ์ ์ฌ์ ์์ด๋ค๋ ๋น์ทํ ์ฌ๋ฆฌ์ ๊ฐ๋ฑ์ ๊ฒช๋๋ค. ๋จ์ ์์ด๋ค์ด ์ด๋จธ๋๋ฅผ ์๋๋ก ์ฌ๋์ ํํํ๊ณ ์๋ฒ์ง๋ฅผ ์๋๋ก ์์ ์ ์ฌ๋ ๊ฐ์ ์ ํํํ๊ณ ์๋ฒ์ง์์ ๊ทผ์น์๊ฐ์ ์ธ ์์์ ๋น ์ ธ๋ ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ์ฌ์ ์์ด๋ค์ด ์๋ฒ์ง๋ฅผ ์ฌ๋ํ๋ฉฐ ์ด๋จธ๋๋ฅผ ๊ฒฝ์ ์๋๋ก ๋๊ณ ๊ฒช๋ ์ฌ๋ฆฌ์ ๊ฐ๋ฑ์ '์๋ ํธ๋ผ ์ฝคํ๋ ์ค'ํ๊ณ ํ๋ค.
41. ์ด๋ฑ ์ฝคํ๋ ์ค(Inferiority Complex)
์ฌ๋๋ค์ ์์ ์ ๋ชจ์ต์ ์๊ธฐ ๋ด๋ฉด๋ณด๋ค๋ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค๊ณผ ์์ ์ ๋น๊ตํ๋ ๊ฐ์ด๋ฐ ์ฐพ๋๋ค. ํ์ธ์ด ์์ ์ ๋น์ถฐ์ฃผ๋ ๊ฑฐ์ธ์ธ ์
์ด๋ค. ์ฌํํ์์ธ ์ฟจ๋ฆฌ๋ ๊ทธ๋ ๊ฒ ์๊ธฐ์ ๋ชจ์ต์ ์ฐพ์๊ฐ๋ ์ฌํ์ ์ธ ์๊ธฐ๋ฅผ '๊ฑฐ์ธ ์์ ๋น์น ์๊ธฐ'(Looking-glass Self)๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๊ณผ ๋น๊ตํ๊ณ ๊ทธ๋ค์๊ฒ ๋น์ถฐ์ง๋ ์์ ์ ๋ชจ์ต์ ๋ฐ๋ผ๋ณด๋ฉฐ ์์ (Self)์ ์ฐพ๋ค๋ณด๋ฉด ์๊ธฐ๋ณด๋ค ์์๊ธฐ๊ณ , ์๋๊ณ , ์ ์ฌ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๋์ ๋ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฉด ์์ฐ์ค๋ฝ๊ฒ ์๋์ ์ธ ์ด๋ฑ๊ฐ์ด ๋ฐ๋ํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ์ฝคํ๋ ์ค๋ฅผ ๋ฐ๋ก '์ด๋ฑ ์ฝคํ๋ ์ค'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
42. ์ค์ด๋ํธ์ค ์ฝคํ๋ ์ค(Oedipus Complex)
4โผ6์ธ ์ ๋์ ๋จ์ ์์ด๋ค์ด ์ด๋จธ๋๋ฅผ ์ฌ๋ํ๊ณ ์๋ฒ์ง์ ๊ฐ๋ฑ ๊ด๊ณ์ ๋น ์ง๋ ์ํฉ์ ์ค์ด๋ํธ์ค ์ํฉ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ค์ด๋ํธ์ค ์ํฉ์์ ๋จ์ ์์ด๋ค์ ์ด๋จธ๋๋ฅผ ๋๊ณ ์๋ฒ์ง์ ๊ฒฝ์ํ๋ ํํธ, ์ด๋จธ๋์ ์ฌ๋์ ๋
์ฐจ์งํ๋ ค๋ ์๋ง์ผ๋ก ์๋ฒ์ง๋ฅผ ์ดํดํ๋ ค๋ ์ ์๋ฅผ ํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ด๋ฐ ํ์์ ์ ์ ๋ถ์ํ์ ์ฐฝ์์ ํ๋ก์ดํธ๋ '์ค์ด๋ํธ์ค ์ฝคํ๋ ์ค'๋ผ๊ณ ๋ถ๋ ๋ค.
43. ์์น ํจ๊ณผ(Position Effect)
์ปค๋ฎค๋์ผ์ด์
๊ตฌ์กฐ ์ค์ ๋ฐํดํ, Yํ, ์ฌ์ฌํ๊ณผ ๊ฐ์ ์ค์์ง์ค์ ํต์ ๋ง์์๋ ์ ์ฒด ์ง๋จ ๊ตฌ์ฑ์๋ค์ ๋ง์กฑ์ด ๋ฎ๋ค. ๊ทธ๋ ๊ทธ๋ด ๊ฒ์ด ์ค์์ง์ค์ ํต์ ๋ง์์๋ ์ฃผ๋ณ์ ์์นํด ์๋ ์ฌ๋๋ค์ด ์ค์ฌ์ ์์นํด ์๋ ์ฌ๋๋ณด๋ค ๋ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ฌ ์ํต์์ ์์ธ๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค. ๊ทธ์ ๋นํด ๋ถ์ฐ์ ํต์ ๋ง์ ์ง๋จ ๊ตฌ์ฑ์ ํ ์ฌ๋ ํ ์ฌ๋์ ๊ถํ, ํ๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์๊ธฐ ์ฃผ์ฅ์ ๋ถ๋์์ฃผ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ถ์ฐ์ ํต์ ๋ง์ ์ํ ์ง๋จ ๊ตฌ์ฑ์๋ค์ ๋ง์กฑ ์์ค์ ๋๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ํต์ ๋ง์์ ์์น์ ๋ฐ๋ผ ์ง๋จ ๊ตฌ์ฑ์๋ค์ ๋ง์กฑ์ด ๋ฌ๋ผ์ง๋ ํ์์ '์์น ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
44. ์์ฃผ ํจ๊ณผ
์์ฃผ์ด์ ์ฌ๊ณ , ์ ๋ง์๋ค ์ผ์ด๋๋ ๋คํผ, ์์ฃผ ํ ๊ฐ์ ์์์ ์๋ด ๊ตฌํ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ทจํ ์ฌ๋๋ค์ ๊ฐ์ ์ถํ๋ฅผ ํํ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์ ์ ๋ง์ ๋ค์์ด๋ ์ ์ ๋ง์๋ ์ค์ ์ผ์ด๋๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ฌ๋ฆฌ ํ๋ ๋ณํ๋ฅผ '์์ฃผ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
45. ์ธ์ ํจ๊ณผ(Printing Effect)
๋ฐ๋ก ์์์ ์ป์ ์ ๋ณด๊ฐ ์ดํ์ ์ธ์ ํ๋จ์ ์ง์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ํ์์ '์ธ์ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
์ฌ๋๋ค์ ํธ๊ฒฌ์ด ์ฌํ ์ฌ๋์ด๊ฑด ์ฌํ์ง ์์ ์ฌ๋์ด๊ฑด ๊ฐ์ ์ด๋ค ์ฌ๋์ ๋ณด๋ฉด ์๋์ ์ผ๋ก ๋์์ ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ทธ๋ฐ ๋์์ ์ฒ๋ฆฌ๋ ์๋๋ฐฉ์ ์๋ฑํ๊ฒ ๋ณผ ์์ง๊ฐ ๋ค๋ถํ๋ค. ๋๊ตฌ์๊ฒ ๋ค์ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์ฌ๋์ ๋จ ํ๋ฒ์ ํ๊ฐํ๋ค๋ฉด ๊ทธ ๋ณด๋ค ์ด๋ฆฌ์์ ์ผ์ ์๋ค.
46. ์ผ๋ฐ ์ ์ ์ฆํ๊ตฐ(General Adaptation Syndrome)
์ฌ๋๋ค์ ์ง์์ ์ธ ์คํธ๋ ์ค๋ฅผ ๋ฐ์ผ๋ฉด ์ผ๋จ ์ ์ฒด์ ์ฆ์์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์คํธ๋ ์ค ๋ฐ์์ผ๋ก ๋ํ๋๋ ์ด๋ฐ ์ ์ฒด์ , ์๋ฆฌ์ ๋ฐ์๋ค์ ํ์ค ์
๋ฆฌ๋ '์ผ๋ฐ ์ ์ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ด ์ฆ์๋ค์ ์ธ ๋จ๊ณ๋ก ๋ํ๋๋ค.
์คํธ๋ ์ค์ ์ด๊ธฐ์๋ ๊ฒฝ๊ณ ๋ฐ์์ด ๋ํ๋๋ค. ์ด๋์๋ ํํ ์
๊ณผ ํ๊ฐ ํ๊ณ , ๋ํต, ๋ฏธ์ด, ํผ๋ก, ์์ ๋ถ์ง, ๋ฌด๋ ฅ๊ฐ, ๊ทผ์กํต, ๊ด์ ํต ๋ฑ์ ์ฆ์์ด ๋ํ๋๊ณ ์ฌ์ ์ ์ ํญ๋ ฅ์ด ๋จ์ด์ง๋ค.
์คํธ๋ ์ค๊ฐ ๊ฒฝ๊ณ ๋จ๊ณ์์ ํด์๋์ง ์๊ณ ๋ ์ง์๋๋ฉด ์ ํญ ๋จ๊ณ์ ์ด๋ฅธ๋ค. ์ด ๋จ๊ณ์์๋ ๋ํ์์ฒด์์ ๋ถ์ ํผ์ง์๊ทนํธ๋ฅด๋ชฌ(ACTH)๊ณผ ๋ถ์ ์์ ๋ถ์ ํผ์งํธ๋ฅด๋ชฌ(Steroid)์ด ๋ถ๋น๋์ด ์คํธ๋ ์ค ๋ฐ์์ ์ํ์ํค๋ ค ํ๋ค. ์ด๋์๋ ์คํธ๋ ์ค์ ๋ํ ์ ํญ๋ ฅ์ด ๋์์ง๊ณ ์คํธ๋ ์ค ์ด๊ธฐ์ ๋ํ๋ฌ๋ ์ฆ์๋ค์ด ์ฌ๋ผ์ง๋ค.
์ ์ฒด์ ์ ํญ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ์คํธ๋ ์ค๊ฐ ์ง์๋๋ฉด ํ์ง ๋จ๊ณ์ ์ด๋ฅธ๋ค. ์ด๋์๋ ๋ํ์์ฒด๋ ๋ถ์ ์์ ํธ๋ฅด๋ชฌ ๋ถ๋น๊ฐ ๋ ์ด์ ์ถฉ๋ถํ ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์คํธ๋ ์ค์ ๋ํ ์ ์ฒด ์ ํญ๋ ฅ์ด ์์ค๋๊ณ ์ด๊ธฐ ๋จ๊ณ์์ ๋ํ๋ฌ๋ ์ฌ๋ฌ ์ฆ์๋ค์ด ๋ค์ ๋ํ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ ์ด์ ํ๋ณต์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ง๋ณ์ผ๋ก ๋ฐ์ ํ๊ฑฐ๋ ์ฌํ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌ๋ง์ผ๋ก ์ด์ด์ง๋ค. ์คํธ๋ ์ค๊ฐ ์ค๋ ์ง์๋๋ฉด ์ ์ฒด์ ๊ท ํ์ด ๊นจ๋จ๋ ค ์ฌ์ฅ๋ณ, ํธ๋ํต, ์๊ถค์, ๊ณ ํ์, ์๋ฌ์ง ๋ฑ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ์ ์ ์ ์ฒด์ ์งํ์ ์ด๋ํ๊ณ , ์ฌ๋ฆฌ์ ๋ถ๊ท ํ ๋๋ฌธ์ ๋ถ๋ฉด์ฆ, ๋ถ์, ํ๊ฐ, ๋ง์์ด ๋ํ๋๊ธฐ๋ ํ๋ค.
47. ์ผ๋ฐํ์ ์ค๋ฅ
์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ๊ฒ์ ๋ฐฐ์ฐ๋ฉด ๊ทธ๊ฒ์ ๋ค๋ฅธ ์ฅ๋ฉด์๋ ์ ์ฉํ๋ ค๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋๋ฐ ๊ทธ๋ฐ ํ์์ '์ผ๋ฐํ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๊ฐ๋ น '์๋ผ๋ณด๊ณ ๋๋ ๊ฐ์ด ์ฅ๋๊ป๋ณด๊ณ ๋ ๋๋๋ค', ๋์ ๋จน์ ์, ๋ฌ๋ง ๋ด๋ ํ๋์ธ๋ค'์ ๊ฐ์ ์๋ด์ ์ผ๋ฐํ ํ์์ ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค.
48. ์ผ์ค๋
์ฆ(workaholic) - ๊ณผ์ ์ ์ ์ฆํ๊ตฐ
์์ ๊ณผ ๊ฐ์กฑ์ ๊ฐ์ธ์ ์ธ ์ถ์ด๋ ์๊ตฌ๋ ์ ์ณ๋ ์ฑ ๊ฐ์ ๋ณด๋ค๋ ์ผ์ ์ฐ์ ํ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ณด์ด๋ ์ฌ๋ฆฌ์ , ํ๋์ ํ์์ '๊ณผ์ ์ ์ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ ํ๋ค.
49. ์๊ธฐ ํธ๋์บก ์ ๋ต(Self-handicapping Strategy)
์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ์ค์ํ ์ผ์ ์๋๊ณ ๋๋ฌด ์คํธ๋ ์ค๋ฅผ ๋ฐ์ผ๋ฉด ๊ทธ ์ํฉ์ ๋ฌด์์์ ์ผ๋ก ๋ชจ๋ฉดํ๋ ค๊ณ ํ๋ค. ๊ทธ๋์ ํ๊ต ๊ฐ๊ธฐ ์ซ์ ํ์๋ค์ ๊พ๋ณ์ ๋ถ๋ฆฌ๊ณ , ์ํ์ด ๋ถ๋ด์ค๋ฐ ์ฌ๋๋ค์ ์ํ์ ๋จ์ด์ก์ ๋ ์์ ์ ์คํจ๋ฅผ ๋ฐฉ์ดํ ๊ตฌ์ค์ ๋ง๋ ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ์ค์ค๋ก ํธ๋์บก์ ๋ง๋ค๊ณ ๋์ ์คํจํ๋ฉด ์์ ์ด ์ค๋ ฅ์ด ์์ด์ ๊ทธ๋ฐ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๋๋ฆ๋๋ก ์ด์ ๊ฐ ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ํ๊ณ๋ฅผ ๋๋ฉฐ ์์กด์ฌ์ ๋ณดํธํ๋ ค๋ ์ ๋ต.
50. ์์ด๊ฐ๋ฅด๋ ํจ๊ณผ(Zeigarnik Effect)
์ฌ๋๋ค์ ํน์ ํ ์ผ์ ์ํํ๊ณ ์๊ฑฐ๋ ๊ทธ๋ฐ ์ํ์ด ์ค๋์ ๋ฉ์ถ ๊ฒฝ์ฐ ๊ทธ ์ผ์ ๊ณ์ํด์ ์ํํ๋ ค๊ณ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ธฐ์ต์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ผ๋จ ์ผ์ด ์์ฑ๋๋ฉด ๊ทธ ์ผ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๊ธฐ์ต๋ค์ ์ฌ๋ผ์ง๋๋ฐ, ๊ทธ๋ฐ ํ์์ '์์ด๊ฐ๋ฅด๋ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์์ด๊ฐ๋ฅด๋ ํจ๊ณผ๋ ์
๋ฌด๊ฐ ์์ฑ๋์ง ์์ผ๋ฉด ์ฌ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์๋ฐ์ ๋ฐ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ทธ๊ฒ์ ๊ธฐ์ตํ์ง๋ง, ์ผ๋จ ์
๋ฌด๊ฐ ์์ฑ๋๋ฉด ๊ทธ ์
๋ฌด์ ๊ด๋ จ๋ ๊ธฐ์ต์ด ์ฌ๋ผ์ง๋ ํ์์ ๋งํ๋ค.
์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ๊ณผ์ ๋ฅผ ๋ฐ์ผ๋ฉด ์ธ์ง์ ์ผ๋ก ๋ถํํ ์ํ(Disequili-brium State)๊ฐ ๋๋ค. ๋ค์ ๋งํด ๊ธด์ฅํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๊ธด์ฅ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ํด๊ฒฐ ๋ ๋๊น์ง ๊ณ์๋๋ค. ๋ง์ฝ ๋ฌธ์ ๊ฐ ํด๊ฒฐ๋์ง ์์ผ๋ฉด ๊ทธ๋ฐ ๊ธด์ฅ์ ์ง์๋๊ณ , ๊ทธ ๋ฌธ์ ์ ๊ด๋ จ๋ ๊ธฐ์ต์ ์์ํ๊ฒ ๋จ๋๋ค.
51. ์๋ฌผ๊ฒฐ ํจ๊ณผ(Ripple Effect)
์กฐ์ง ๊ตฌ์ฑ์์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ์ผ๋จ์ณค์ ๋ ๋ค๋ฅธ ๊ตฌ์ฑ์๋ค์๊ฒ ๋ฏธ์น๋ ๋ถ์ ์ ์ํฅ์ '์๋ฌผ๊ฒฐ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์๋ฌผ๊ฒฐ ํจ๊ณผ๋ ํนํ ๋ฒ์ ๋ฐ๋ ์ฌ๋์ด ์กฐ์ง์์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๊ณ ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ์์ฌ์ ๋ช
๋ น์ด๋ ์ง์๊ฐ ๋ชจํธํ๊ณ ๋ถ๋ช
ํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋๋ค.
52. ์กฐ๊ฑด ํ์ฑ ํ์ต(Conditioning Learning)
์ฌ๋๋ค์ ๋ฌด์์์ , ์๋์ ์ผ๋ก ์ด๋ค ํ์์ ๋ณด๋ฉด ๊ทธ ํ์์ ๋ฐ์ฌ์ ์ผ๋ก ๋ฐฐ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฐ ํ์์ '์กฐ๊ฑด ํ์ฑ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋ ์ต์ ์ด๊ตฌ๋ฅผ ์๊ฐํ๊ธฐ๋ง ํด๋ ์
์ ์นจ์ด ๊ณ ์ด๋ ํ์, ์์๋ฆฌ ๋ง์ ์์ฌ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด ์ ๋ง์น์ ํผํด๊ฐ๋ ํ์๋ค์ ๋ชจ๋ ์กฐ๊ฑดํ์ฑ์ด ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ํ ์ด๋ ธ์ ๋ ๋ญ๊ณ ๊ธฐ์ ํ์ด ๋ฌ๋ ์ฌ๋์ด ์ปค์๋ ๋ญ๊ณ ๊ธฐ๋ฅผ ๋จน์ง ๋ชปํ๋ ๊ฐ๋ฅด์์ ํจ๊ณผ๋ ์กฐ๊ฑด ํ์ฑ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ค.
์ด์ฒ๋ผ ์ด๋ค ์๊ทน๊ณผ ์๊ทน์ด ์ฐํฉ์ ํตํด ์ธ์์ ๋ฐฐ์ฐ๋ ์๋ฆฌ๋ฅผ '์กฐ๊ฑด ํ์ฑ ํ์ต'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
53. ์ข์ ํจ๊ณผ(Frustration Effect)
์ด๋ค ๋ณด์์ ๊ธฐ๋ํ๋ค๊ฐ ๋ณด์์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง ์์ผ๋ฉด ์ฌ๋๋ค์ ์ข์ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฉด ์ข์ ์ ์คํ๋ ค ๋ค๋ฅธ ํ๋์ ์ ๋ฐํ๋ ํ๋์ ๊ฐ๋ ฅํ ๋๊ธฐ๊ฐ ๋์ด ์ฌ๋๋ค์ ํ๋์ ๋ ํ์ฑํ์ํจ๋ค. ๊ฐ๋ น ์๊ธํ ํ์๋ฅผ C๋ผ๋ ๋ณ์์ผ๋ก ๋ฐ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ๋ค๊ณ ํ์. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ๊ทธ ๋ณ์์์๋ ๋ด๋น ์์ฌ๊ฐ ์๋ค๊ณ ํ์๋ฅผ ๋ฐ์์ฃผ์ง ์๋๋ค. ๊ทธ๋์ ๋ค๋ฅธ ๋ณ์์ ๊ฐ์ผ๋ง ํ๋ค. ๊ทธ๋ด ๊ฒฝ์ฐ ๋ณดํธ์๋ค์ ์ฒ์ C๋ณ์์ ๊ฐ ๋๋ณด๋ค ๋ ๋นจ๋ฆฌ ์์ง์ด๊ฒ ๋๋ค. C๋ณ์์์์ ์ข์ ์ด ์คํ๋ ค ๋ค๋ฅธ ๋ณ์์ผ๋ก ๊ฐ๋ ํ๋์ ํ์ฑํ์์ผฐ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์ข์ ์ด ๋ค๋ฅธ ํ๋์ ๊ฐ๋ ฅํ ๋๊ธฐ๋ก ์์ฉํ๋ ํ์์ '์ข์ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋ณด์์ด ์ค์ด๋ค์๋ก ์ข์ ํจ๊ณผ๋ ๊ทธ๋งํผ ์ปค์ง๊ณ , ๊ทธ ๋ค์ ํ๋๋ ๋ ๊ฐํ๊ฒ ์ผ์ด๋๋ค.
54. ์ ์ด์์ง ์ฆํ๊ตฐ, ํ์ง ์ฆํ๊ตฐ(Burnout Syndrome)
์ผ์ ์์ ์ ์๋์ง๋ฅผ ๋ค ์์ ๋ถ๋ค๊ฐ ์ด๋ ์๊ฐ ์ผ๋ก๋ถํฐ ์์ ์ด ์์ธ๋นํ๋ฉด์ ๊ฒช๋ ์ฌ๋ฆฌ์ , ํ๋์ ์ฆ์๋ค์ '์ ์ด์์ง ์ฆํ๊ตฐ', ๋๋ 'ํ์ง ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
55. ์ต์ ํจ๊ณผ(Recency Effect)
์ฌํ์ํ์ ํ๋ค๋ณด๋ฉด ์ฒซ์ธ์์ด ์ค์ํ๋ค๋ ์๊ธฐ๋ฅผ ๋ง์ด ํ๋ค. ์ค์ ๋ก ์ฌ๋ฆฌํ์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ค๋ ์ฒซ์ธ์์ด ์ธ์ ํ์ฑ์์ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์ฌํ์ํ์์ ์ฒซ์ธ์์ด ๋์ค์ ์ธ์ ํ๊ฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ด๋ ํจ๊ณผ ๋๋ ํ๊ด ํจ๊ณผ๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๊ทธ๋์ ์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ์ฌ๋๊ณผ ์ฒ์ ๋ง๋ ๋ ์ข์ ์ธ์์ ์ฃผ๋ ค๊ณ ๊ฝค๋ ๋
ธ๋ ฅํ๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ์ฒซ์ธ์ ๋ชป์ง์๊ฒ ์ค์ํ ๊ฒ์ด ๋์ธ์์ด๋ค. ์ด๋ ํจ๊ณผ์๋ ๋ฌ๋ฆฌ ํค์ด์ง ๋, ๋๋ ๊ณ์ฝ ํ์ ์ฌํ ๊ด๋ฆฌ๋ ์ค์ํ๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋์ ์ ์๋ ์ ๋ณด๊ฐ ์ธ์ ํ๋จ์์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ ํ์์ '์ ๊ทผ์ฑ ํจ๊ณผ' ๋๋ '์ต์ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
์ธ๊ฐ์ํ์์ ์ฃผ์ํด์ผ ํ 5์ ์ ๊ผฝ์๋ณด์.
์ฒซ์งธ, ํ์ธก์ด์ฌ(่กๅ ็ฐๅฟ). ํ์ฅ์ค ๊ฐ ๋์ ๋์ฌ ๋ ๋ค๋ฅธ ๋ง์์ ๊ฐ์ ธ์๋ ์ ๋๋ค.
๋์งธ, ์ธ๋ฉด์์ฌ(ไบบ้ข็ธๅฟ). ์ฌ๋์ ํ์ ์ฐ๊ณ ์ง์น ์ง์ ํด์๋ ์ ๋๋ค.
์
์งธ, ํ์์ฃผ์ก(่กๅฐธ่ตฐ่). ์ด์์๋ ์ก์ฅ์ด์, ๊ฑธ์ด๋ค๋๋ ๊ณ ๊น๋ฉ์ด๋ฆฌ์ฒ๋ผ ์ธ๋ชจ์๋ ์ฌ๋์ด ๋์ด์๋ ์ ๋๋ค.
๋ท์งธ, ๊ฐ๋ ด์ฃผ๊ตฌ(่ๆ่ช
ๆฑ). ๊ฐํนํ๊ฒ ์ธ๊ธ์ ์ง์ํ์ฌ ์ฌ๋ฌผ์ ๋นผ์๋ฏ์ด ํ์๊ณ ๊ฐ๋ํ ์ฌ๋๋ค์ ๋ชป์ด๊ฒ ๊ตด์ด์๋ ์ ๋๋ค.
๋ค์ฏ์งธ, ํ ์ฌ๊ตฌํฝ(ๅ
ๆญป็็น). ํ ๋ผ๋ฅผ ์ก์ผ๋ฉด ์ถ์๋จน๋ฏ์ด ์๊ธดํ ๋๋ ์์คํ๊ฒ ์ฌ๊ธฐ๊ณ ํ์ ์์ ๋๋ ํฌ์์์ผ๋ก ์ผ์์๋ ์ ๋๋ค.
56. ์ต์ ๊ฐ์ฑ ์์ค(Optimal Level of Arousal)
์์์ ๋๊ฐ ์ง์ผ๋ณผ ๋ ์ผ์ ๋ ์ํ๋ ํ์์ ์ฌํ์ ์ด์ง ํ์์ด๋ผ๊ณ ํ๊ณ , ์์์ ๋๊ฐ ์ง์ผ๋ณผ ๋ ์ผ์ ๋ ๋ชปํ๋ ํ์์ ์ฌํ์ ์ต์ ํ์์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ์ผ์ด ๊ฐ์ฅ ์ ๋๋ ๊ฐ์ฑ ์์ค์ด๋ ๊ฒ ์๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ '์ต์ ๊ฐ์ฑ ์์ค'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋ค์ ๋งํด ์ผํ๊ธฐ์ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ๊ฐ์ฑ ์์ค์ด ์๋ค๋ ์๊ธฐ๋ค.
๊ฐ๋ น ๋จ์ํ ์ผ์ ํผ์์ ํ๋ฉด ๊ธด์ฅ์ด ํ๋ ค ์ผ์ ๋ฅ๋ฅ ์ด ์ค๋ฅด์ง ์๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ณต์กํ๊ณ ๋จธ๋ฆฌ๋ฅผ ์จ์ผ ํ๋ ์ผ์ ํ๋๋ฐ ๋๊ฐ ์์์ ์ง์ผ๋ณด๊ฑฐ๋ ์์๋ฆฌ๋ฅผ ํ๋ฉด ๋๋ฌด ๊ธด์ฅํด์ ์ผ์ด ์ ์๋๋ค. ๊ทธ๋์ ๋จ์ํ ์ผ์ ๊ฐ์ด ํ๋ ๊ฒ ์ข์ง๋ง ๋ณต์กํ ์ผ์ ํผ์ ํ๋ ๊ฒ ๋ฅ๋ฅ ์ ์ด๋ค. ๊ฒฐ๊ตญ ์ผ์ ๋ฅ๋ฅ ์ ์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌํ๋ ค๋ฉด ๊ณผ์ ๋ง๋ค ๊ธด์ฅํ๋ ๊ฒ ๋ฌ๋ผ์ผ ํ๋ค. ์ธ๊ฐ์ ๊ฐ์ฑ ์์ค์ ์ฃผ์ ์ง์ค์ ๋ด๋นํ๋ ๋์ ๋ง์ํ์ฑ์ฒด(RAS)๋ผ๋ ๋ถ์์์ ๋ด๋นํ๋ค. ๋ง์ํ์ฑ์ฒด๋ ๊ฐ์ฑ ์์ค์ ์กฐ์ ํด ๊ณผ์ ์ํ ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ์ํ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค.
57. ์นจ๋ฌต ํจ๊ณผ(MUM Effect)
๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ๋์ ์์์ ํจ๊ตฌํ๊ณ ์ ๋ฌํ์ง ์์ผ๋ ค๋ ํ์์ '์นจ๋ฌต ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ์ ๋ณด๊ฐ ์์ ์ ๋ฌด๋ฅ์ด๋ ์ฝ์ ์ ๋ํ๋ผ ๊ฒ ๊ฐ์ผ๋ฉด ํํ ์นจ๋ฌตํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ ์ ๋ฌด๋ฅ์ด๋ ์ฝ์ ๊ณผ ์๋ฌด๋ฐ ์๊ด์ด ์๋๋ฐ๋ ์ฌ๋๋ค์ ๋ถ์ ์ ์ธ ๋ฉ์์ง๋ฅผ ์ ๋ฌํ๋ ๋ฉ์ ์ ๊ฐ ๋๊ธธ ๊บผ๋ฆฐ๋ค. ๋์ ์์์ด ์ ๋ฐ์ํค๋ ๋ถ์ ์ ๊ฐ์ ๋ค์ด ๋ฉ์์ง๋ฅผ ์ ๋ฌํ๋ ์ฌ๋์๊ฒ ์ ์ด๋๋ ๊ฒ์ ๋๋ ค์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
58. ์นด์ธ ์ฝคํ๋ ์ค(Cain Complex)
๋ถ๋ชจ์ ์ฌ๋์ ๋ ์ฐจ์งํ๊ธฐ ์ํด ํ์ ๊ฐ์ ๋ํ๋๋ ์ฌ๋ฆฌ์ ๊ฐ๋ฑ์ด๋ ์ ๋๊ฐ, ๊ฒฝ์์ฌ์ '์นด์ธ ์ฝคํ๋ ์ค'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
59. ์นตํ
์ผ ํํฐ ํจ๊ณผ(Cocktail Party Effect)
์ฌ๋๋ค์ ๋ชจ๋ ๊ฒ์ ๋ค ๋ณด๊ณ ๋ค์ ์๋ ์๋ค. ์ ๋ณด ์ฒ๋ฆฌ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ณ๊ฐ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๊ทธ๋์ ์ฌ๋๋ค์ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ฌ ์ฒ๋ฆฌํ๋ค. ๊ทธ๋ ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฌ๋๋ค์ ์๋๋ฌ์ด ํํฐ์ฅ, ๋์ดํธ ํด๋ฝ, ์๋๋ฌ์ด ๊ณต์ฌ์ฅ์์๋ ์๋ก ๋ํ๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ์๊ธฐ์๊ฒ ์๋ฏธ ์๋ ์ ๋ณด๋ง์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ด๋ ์ด๋ฐ ํ์์ ์ ํ์ ์ง๊ฐ(Selective Perception)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
์นตํ
์ผ ํํฐ์ฅ์์๋ ๋ง์ ์๋ฆฌ๋ค์ด ๊ท์ ๋ค์ด์ค์ง๋ง ์์๋๋ ์ ๋ณด๋ ๋ณ๋ก ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ค๊ฐ ์๊ธฐ ์ด๋ฆ์ ๋ถ๋ฅด๋ ์๋ฆฌ๊ฐ ํฌ๋ฏธํ๊ฒ๋๋ง ๋ค๋ฆฌ๋ฉด ๋์๋ณด๋ ํ์๋ ์ผ์ข
์ ์ ํ์ ์ง๊ฐ์ด๋ค. ํนํ ์นตํ
์ผ ํํฐ์ฅ์์ ์ผ์ด๋๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ํ์ ์ง๊ฐ ํ์์ '์นตํ
์ผ ํํฐ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
์นตํ
์ผ ํํฐ ํจ๊ณผ๋ ๊ฐ๊ฐ๊ธฐ์ต์ด ์กด์ฌํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๊ฐ๊ฐ๊ธฐ์ต์ ๋ค์ ์ฒญ๊ฐ์์ ์ผ์ด๋๋ ์ํฅ๊ธฐ์ต๊ณผ ์๊ฐ์์ ์ผ์ด๋๋ ์์๊ธฐ์ต์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ค. ๊ทธ ์ค์์๋ ์นตํ
์ผ ํํฐ ํจ๊ณผ๋ ์ํฅ๊ธฐ์ต์์ ์ผ์ด๋๋ ํ์์ด๋ค. ์๋๋ฌ์ด ๋์ดํธ ํด๋ฝ์์ ๊ณ ๋๊ณ ๋ ์๋ฆฌ๋ฅผ ์ง๋ฅด๋ฉฐ ๋ํ๋ฅผ ํ ์ ์๋ ๊ฒ๋ ์์ฃผ ์งง์ ์๊ฐ์ด๊ธด ํ์ง๋ง ์ํฅ๊ธฐ์ต์ด ์กด์ฌํ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
60. ์ฝ๋ฅด์ค์ฝํ ์ฆํ๊ตฐ(Korsakoff Syndrome)
๊ธฐ์ต์์ค์ฆ(amnesia)์ด๋, ๋์ ์ถฉ๊ฒฉ์ ๋ฐ๊ฑฐ๋ ์ฝ๋ฌผ์ ๊ณผ๋ค ์ฌ์ฉ์ผ๋ก ๋ ์์ ์ด์ ์ ์ผ์ ์ ํ ๊ธฐ์ตํ์ง ๋ชปํ๊ฑฐ๋ ๋ ์์ ์ดํ์ ์ผ์ ์๋กญ๊ฒ ๊ธฐ์ตํ์ง ๋ชปํ๋ ํ์์ ๋งํ๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ์ ๊ธฐ์ต์ ๋ชจ๋ ์ง์ฐ๋ ๊ฒ์ ์ญํ์ฑ ๊ธฐ์ต์์ค์ฆ์ด๋ผ ํ๊ณ , ์์ผ๋ก ๋ฒ์ด์ง ๊ธฐ์ต๋ค์ ๋ฐฉํดํ๋ ๊ฒ์ ์ํ์ฑ ๊ธฐ์ต์์ค์ฆ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ฌ๋๋ค์ด ๊ณ์ํด์ ํญ์์ ํ๋ฉด ์ด์ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ต์์ค์ฆ์ด ๋ํ๋๋ค. ์ง๋์น ์์ฃผ๋ก ๋จ๊ธฐ๊ธฐ์ต์์ ์ฅ๊ธฐ๊ธฐ์ต์ผ๋ก ์ ์ฅํ๋ ๊ธฐ์ต ๊ณผ์ ์ด ์์๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ง๋์น ์์ฃผ๋ก ์ธํ ๊ธฐ์ต์์ค์ฆ์ '์ฝ๋ฅด์ค์ฝํ ์ฆํ๊ตฐ(Korsakoff Syndrome)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
61. ์ฟจ๋ฆฌ์ง ํจ๊ณผ(Coolidge effect)
๊ฒฐํผ์ ํ๊ณ ์ผ๋ง ์ง๋๋ฉด ํํ ๊ถํ๊ธฐ๋ผ๋ ๊ฒ์ด ์จ๋ค. ๋๊ฐ์ ์ํ์ ๋ฐ๋ณตํ๋ฉด ์ง๋ฃจํ๊ณ ๋ง์๋ ์์๋ ์๊พธ ๋จน์ผ๋ฉด ๋ฌผ๋ฆฌ๋ฏ์ด ์๋ฌด๋ฆฌ ๋ฉ์ง ํํธ๋๋ผ ํด๋ ์์ฃผ ๋ณด๊ณ ์์ฃผ ์์ผ๋ฉด ๊ถํ๊ฐ ์ผ์ด๋๋ค. ์ด๋ฐ ๊ถํ๋ฅผ ์ฌ๋ฆฌํ์์๋ '์ฌ๋ฆฌ์ ํผ๋ก'(Psychological Fatigue)๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ฌ๋ฆฌ์ ํผ๋ก๋ ์ด๋ค ์ผ์ ๊ณ์ํ ์์ฌ๊ฐ ์์์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ์ฌ๋ฆฌ์ , ์ ์ฒด์ , ์๋ฆฌ์ ํ์ง ํ์ ๋๋ฌธ์ ๊ณ์ํ ์ ์๋ ์ํ๋ฅผ ๋งํ๋ค.
์ฑํ์์ ๋์์ด ๋ฐ๋์ง ์์์ ๋๋ณด๋ค ์ฑํ์์ ๋์์ด ๋ฐ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ฑํ์์ ์์ค์ด ๋๊ฒ ์ ์ง๋๋ ํ์์ '์ฟจ๋ฆฌ์ง ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๊ฐ์ ์์์ด๋ผ๋ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ์์ผ๋ก ๋ง๋ค๊ฑฐ๋ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ฃ๋ฅผ ์์ด ์
๋ง์ ๋์ฐ๋ฏ์ด ๋ถ๋ถ์ ๊ถํ๋ ์๋ก์ด ๋ณํ๋ฅผ ํตํด ๊ทน๋ณตํ ์๋ฐ์ ์๋ค. ๋ถ๋ถ๊ฐ ์๋ก์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์์งํ ํํํ๊ณ ์๋ก ์๋ก์ด ๋ชจ์ต์ผ๋ก ๋ณ๋ชจํ๋ ค๊ณ ๋
ธ๋ ฅํด์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ์๋ก์ด ๋ชจ์ต์ผ๋ก์ ๋ณ๋ชจ๋ ์๋ก์ด ํํธ๋๋ฅผ ๋ง๋ ๋ฏํ '์ ์ฌํจ๊ณผ(Quasi-effect)๋ฅผ ์ฐฝ์ถํ ์ ์๋ค.
62. ํฌ๋ ์คํผ ํจ๊ณผ(Crespi Effect)
๋ฎ์ ๋ณด์์์ ๋์ ๋ณด์์ผ๋ก ๋ณํ๋ ๊ฒ์ ์ํ์ ์ด์ง์ํค์ง๋ง, ๋์ ๋ณด์์์ ๋ฎ์ ๋ณด์์ผ๋ก ๋ณํ๋ ๊ฒ์ ์ํ์ ๊ธ๊ฒฉํ ๋จ์ด๋จ๋ฆฐ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ๋ณด์์ ๋ฐฉํฅ์ ๋ฐ๋ผ ์ํ์ด ๊ธ๊ฒฉํ ๋ณํ๋ ํ์์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ด๋ฆ์ ๋ฐ์ 'ํฌ๋ ์คํผ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
์๊ธ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์ง๊ณ๋ฅผ ํ๊ฑฐ๋ ํ๋ ๋ณํ๋ฅผ ์๋ํ๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๋์งํ์ง ์๋ค. ๋ด๊ธ์ด ์ค์ด๋๋ ๊ฒ์ ์ข์ํ ์๋ฌ๋ฆฌ๋งจ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์๊ณ๊ฐ ๋ฌ๋ ค ์๋ ๋ด๊ธ์ ์ค์ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ง๊ณ๋ฅผ ํ๋ ์ผ์ ๊ฐ์ธ๊ณผ ์กฐ์ง ๋ชจ๋์๊ฒ ํฐ ์์ค์ ๊ฐ์ ธ์ฌ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๊ทธ๋ฐ ์ง๊ณ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์คํ๊ฒ ์ ์ฉ๋์ด์ผ ํ๋ค.
63. ํ๋์ ์ฆํ๊ตฐ(Blue Bird Syndrome)
ํ๋ ์ฌํ๋ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ณํด๊ฐ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฐ ๋ณํ๋ ์ฌ๋๋ค ์ค์ค๋ก ๋ง๋ค์ด๊ฐ๋ ๊ฒ์ด์ง๋ง ๊ฑฐ๊ธฐ์ ์ ์ํ์ง ๋ชปํ๋ ์ฌ๋๋ค์ ์คํธ๋ ์ค๋ฅผ ๋ฐ๋๋ค. ๋ณํ์ ์ ์ํ์ง ๋ชปํ๋ ์ง์ฅ์ธ์๊ฒ์ ๋ํ๋๋ ๋ํ์ ์ธ ๋ถ์ ์ ํ์์ด 'ํ๋์ ์ฆํ๊ตฐ'์ด๋ค. ํ๋์ ์ฆํ๊ตฐ์ ์ง์ฅ์ธ๋ค์ด ๊ฒช๋ ๋
ธ์ด๋ก์ (Neurosis)์ ์ผ์ข
์ด๋ค. ๋
ธ์ด๋ก์ ๋ ์ ๊ฒฝ์ฆ์ ๋งํ๋ค. ๋ค์ ๋งํด ์๊ตฌ ๋ถ๋ง, ๊ฐ๋ฑ, ์คํธ๋ ์ค ๋๋ฌธ์ ๋ฐ์ํ๋ ์ฌ๋ฆฌ์ ๊ธด์ฅ์ด ์ ์ฒด์ ์ธ ์ฆ์์ผ๋ก ๋ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
โท ํ๋์ ์ฆํ๊ตฐ์ ๋์ฒํ๋ ๋ช ๊ฐ์ง ๋ฐฉ๋ฒ
- ์ทจ๋ฏธ ์ํ์ ์ฆ๊ฒจ๋ผ : ์ง๋ฌด ์ด์ธ์ ์ทจ๋ฏธ ์ํ์ ํ ๊ฐ์ง ์ด์ ๊ฐ๊ณ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฒจ๋ผ.
- ์ผ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ง์ผ๋ก ๊ฐ์ ธ๊ฐ์ง ๋ง๋ผ : ์ง์ฅ์์ ํ๋ค ๋จ์ ์ผ์ ์ง์ผ๋ก ๊ฐ์ ธ๊ฐ์ง ๋ง๊ณ , ์ง์ฅ๊ณผ ์ง์ ๊ตฌ๋ถํ๋ผ.
- ์คยท์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ๋ชฉํ๋ฅผ ์ธ์๋ผ : ๋จ๊ธฐ์ ์ธ ๋ชฉํ์ ์ฝ๋งค์ด๊ธฐ๋ณด๋ค ์คยท์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ๋ชฉํ์ ๋ฐ๋ผ ์์ง์ฌ๋ผ.
- ํ์ฌ ๋ด์ ์๋ชจ์ ํ๋์ ์ฐธ์ฌํ๋ผ : ๋น๊ณต์ ์กฐ์ง์ ์ฐธ์ฌํด ํ๋ํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ์ง์ฅ ๋๋ฃ๋ค๊ณผ ์ธ๊ฐ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋๋
ํ๊ฒ ํ๋ผ.
- ๋จ์ ๋์น๋ฅผ ๋ณด์ง ๋ง๋ผ : ๋๊ฐ ๋๋ฅผ ์ด๋ป๊ฒ ํ๊ฐํ๊ณ , ๋์๊ฒ ๋ฌด์์ ๊ธฐ๋ํ๋์ง ์ ๊ฒฝ์ฐ์ง ๋ง๊ณ , ์๊ธฐ์ ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ์์ ์ ๋ฐ๋ผ ์์ง์ฌ๋ผ.
- D๋ฐ์ด๋ฅผ ์ ํ๋ผ : ์ด์ ๊ทธ๋ง ๋ ๊ฑฐ๋ฉด ๋ช
์ํด์ง๊ณผ ๊ฐ์ด ํด์ง๊ธ๊ณผ ์ค์
๊ธ์ฌ๋ฅผ ์ฑ๊ธธ ์ ์์ ๋, ๋์ค์ ์ํด ํ์ฌ๋ ๋๋ฃ๋ค์ด ์์ฌ์ํ ๋ ๊ทธ๋ง ๋์ด๋ผ.
64. ํธ๊ฒฌ ํจ๊ณผ(Prejudice Effect)
ํธ๊ฒฌ์ด ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋๋ ๊ฒ์ ๋๊ฐ ํธ๊ฒฌ์ด๋ ๊ฐ์ ์ ๊ทธ์น์ง ์๊ณ ๊ทธ ์ง๋จ ๊ตฌ์ฑ์๋ค์ ์ฐจ๋ณ ๋์ฐํ๋ ํ๋์ผ๋ก ์ด์ด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๊ทธ๋ ๊ฒ ํธ๊ฒฌ์ด ํ๋์ผ๋ก ๋ํ๋ ๊ทธ ์ง๋จ์ ์ํ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ๋ถ์ด์ต์ ์ฃผ๋ ํ์์ 'ํธ๊ฒฌ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ํธ๊ฒฌ ํจ๊ณผ๋ ๋ค์ ๋ค์ฏ ๋จ๊ณ์ ํ๋์ผ๋ก ๋ํ๋๋ค.
1๋จ๊ณ, ์ ๋์ ์ธ ๋ง(Antilocution)์ด๋ค. ํธ๊ฒฌ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ฒ์์๋ ๋
์ผ์ธ๋ค์ด ์ ํ์ธ๋ค์ ๋น๋ํ๋ฏ์ด ํธ๊ฒฌ ๋์์ ์ํ๊ธฐ ์์ํ๋ค. ์ด๋ค ์ง์ญ ์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ป๊ณ , ๊ณฑ์ฌ๋จธ๋ฆฌ๋ ์ด๋ป๊ณ ์ ๊ฐ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ๋ง์ ํ๊ธฐ ์์ํ๋ค.
2๋จ๊ณ, ํํผ(Avoidance)๋ค. ํธ๊ฒฌ์ด ๊ฐํด์ง๋ฉด ์๊ธฐ ์ํด๋ฅผ ๊ฐ์ํ๊ณ ์๋ผ๋ ๋
์ผ์ธ๋ค์ด ์ ํ์ธ ์ด์์ ํํผํ๋ฏ์ด ํธ๊ฒฌ ๋์์ ํผํ๊ธฐ ์์ํ๋ค. ์ง์ญ ๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋ณด๋ฉด ์ด๋ค ์ง์ญ ์ฌ๋๋ค๊ณผ๋ ์๊ฑฐ๋๋ฅผ ํ์ง ์๊ณ ์น๋ชฉ๋ ๋๋ชจํ์ง ์์ผ๋ ค๊ณ ํ๋ค.
3๋จ๊ณ, ์ฐจ๋ณ๋์ฐ(Discrimination)๋ค. ํธ๊ฒฌ ๋์์ ๋ํด ์ง์ ์ ์ธ ์ ๋ ํ์์ ๋ถ์ด์ต์ ์ฃผ๊ธฐ ์์ํด ๊ณ ์ฉ, ์ฃผํ, ์ ์น์ ๊ถ๋ฆฌ, ๊ต์ก, ์ข
๊ต, ์๋ฃํํ ๋ฑ์์ ์ฐจ๋ณ๋์ฐ๋ฅผ ํ๋ค.
4๋จ๊ณ, ์ ์ฒด์ ๊ณต๊ฒฉ(Physical Attack)์ด๋ค. ํธ๊ฒฌ์ ๊ฐ์ง ์ฌ๋๋ค์ ํธ๊ฒฌ ๋์์ ์ฌํ๊ฒ ๋ฐฐ์ฒํ๊ณ ์ํํด ์ด์ฌ๊ฐ๋๋ก ํ๊ณ , ๊ฐ์ ํธ๊ฒฌ์ ๊ฐ์ง ์ฌ๋๋ค๋ผ๋ฆฌ ๋ชจ์ฌ ์ด๊ฒ ๋๋ค.
5๋จ๊ณ, ๋ชฐ์ด(Extermination)์ด๋ค. ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋๊ฐ ์ฌํ ํธ๊ฒฌ์ ๋ชฐ์ด์ด๋ค. ์ง๋จ๊ตฌํ, ๊ฐ์ธํ์ด, ์ง๋จํ์ด๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฐ์ ์ ์์์ ์ ๋
์ ์์๋ฅผ ๋์ด ๋ณ์ ์ธ ์ด์ ์ฆ์์ผ๋ก ๋ํ๋ ๋ค์ฐจ์ฐ๋ ์์ฐ์๋น์ธ ๊ฐ์ ๊ฐ์ค์ค์ ๋ง๋ค์ด ๋ธ๋ค.
65. ํ๋กํ
์ฐ์ค ์ธ๊ฐ(Proteus Man)
ํ๋กํ
์ฐ์ค๋ ์ค๋๋ ๋ฐ๋ค์ ์ ์ผ๋ก ๋ฐ๋ค์ ๋
ธ์ธ ์ค ํ๋๋ค. ๊ทธ๋ ํฌ์ธ์ด๋์ ์ํด ๋ฐ๋คํ๋ฒ๊ณผ ๊ทธ๋ฐ์ ์๋ฌผ๋ค์ ์ง์ผฐ๋ค. ๊ทธ๋ ๋ ์์ธ๋ ฅ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์์ผ๋ ์์ธํ๊ธฐ๋ฅผ ์ซ์ดํ๋ค. ๊ทธ๋์ ์์ธ์ ๋ค์ผ๋ฌ ์ฐพ์์ค๋ ์ฌ๋์ ํผํ๊ธฐ ์ํด ์ฌ๋ฌ ์ฌ์ ๋๋ฉฐ ๋ถ์ด๋ ๋ฌผ, ๋๋ ์ผ์์ ์ง์น ๋ฑ์ผ๋ก ์์ฃผ ๋ชจ์ต์ ๋ฐ๊พธ์๋ค. ๊ทธ๋์ ํ๋์ธ๋ค ์ค์๋ ์์ ์ ๋ชจ์ต์ ์ ๋ฐ๊ฟ๊ฐ๋ฉฐ ์ฌํ์ ์กฐ์ง์ ๋ณํ์ ์ ์ ์ํด ๊ฐ๋ ์ฌ๋๋ค์ 'ํ๋กํ
์ฐ์ค ์ธ๊ฐ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
66. ํผ๊ทธ๋ง๋ฆฌ์จ ํจ๊ณผ(Pygmalion Effect)
์ฌ๋๋ค์ ๋๊ฐ ์๊ธฐ์๊ฒ ๊ธฐ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์ฌ๋ํด์ฃผ๋ฉด ๊ทธ๋ฐ ๊ธฐ๋์ ๋ถ์ํ๋ ค๊ณ ํ๋ค. ๋ถ๋ชจ๊ฐ ์์์ ํค์ธ ๋๋ ๊ทธ๋ ๊ณ , ๊ต์ฌ๊ฐ ํ์๋ค์ ์ง๋ํ ๋๋ ๊ทธ๋ ๋ค. ๊ธฐ๋์ ์ฌ๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ด์ฌ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋
์ ํ์์ ๋ํ๋ฉด ๊ทธ๋ค์ ์ง๋ฅ, ํ๋, ํ๋๊น์ง๋ ๋ณํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ํ์์ 'ํผ๊ทธ๋ง๋ฆฌ์จ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
67. ํผํฐํฌ ์ฆํ๊ตฐ(Peter Pan Syndrome)
์ด๋ ธ์ ๋๋ถํฐ ๋ถ๋ชจ๋์ด ์ง๋์น๊ฒ ๋ชจ๋ ๊ฒ์ ๋ค ํด์ค ์์ด์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ฆฐ ์์ ์ ๋ง์กฑํด ๋ค์ ๋ฐ๋ฌ ๋จ๊ณ๋ก ๋์ด๊ฐ์ง ๋ชปํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์ข
์ข
์๋ค. ํ ๋ฐ๋ฌ ๋จ๊ณ์์ ๋ค์ ๋ฐ๋ฌ ๋จ๊ณ๋ก ๋์ด๊ฐ์ง ๋ชปํ๋ ๊ทธ๋ฐ ํ์์ '๊ณ ์ฐฉ'์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๊ณ ์ฐฉ์ด ์ผ์ด๋๋ฉด ๋ชธ์ ์ปค์ง๋ ๋ฐ ๋ฐํด ์ฌ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฌ์ ์ ์๋ฆฌ ๊ฑธ์์ ํ๋ค. ๋ง์น ๋ํ ์์ ๋์ค๋ ํผํฐํฌ์ด ์ด๋ฆฐ์ด์ ๋ง์กฑํ๋ฉด์ ๋ค์ ๋ฐ๋ฌ ๋จ๊ณ๋ก ๋์ด๊ฐ์ง ์์ผ๋ ค๋ ํ์์ ๊ทธ๋์ 'ํผํฐํฌ ์ฆํ๊ตฐ'(Peter Pan Syndrome)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
68. ํผํ์ ํธํ(Subject Bias)
์ฌ๋ฆฌํ์ ์ฌ๋๋ค์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ ํ๋ฌธ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์คํ์ ์ฐธ๊ฐํ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ์ด๋ค ๊ฒ์ ์คํํ๋์ง ๋ชจ๋ฅด๊ฒ ํด์ผ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฟ ์๋๋ผ ์คํ์ ์ํํ๋ ์ฌ๋๋ ์ด๋ค ์คํ์ ์ด๋ค ์กฐ๊ฑด์์ ํํ๋์ง ๋ชฐ๋ผ์ผ ํ๋ค. ๋ง์ฝ ๋ฌด์จ ์คํ์ด๊ณ ๊ฐ์ค์ ๋ฌด์์ด๊ณ , ์ด๋ค ๊ฒ์ ์์๋ณด๊ณ ์ ํ๋ ๊ฒ์ธ์ง๋ฅผ ์คํ ๋ฐ๋ ํผํ์๊ฐ ์๋ฉด ๊ทธ๋ฐ ๊ฒ๋ค์ ์์์ , ๋ฌด์์์ ์ผ๋ก ์คํ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค.
์คํ์๋ค์ด ์คํ์ ๊ดํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ํ๋๋ ํธํ๋ฅผ '์คํ์ ํธํ'(Experimenter Bias)๋ผ ํ๊ณ , ํผํ์๋ค์ด ์คํ์ ๊ดํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ํ๋๋ ํธํ๋ฅผ 'ํผํ์ ํธํ'(Subject Bias)๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๊ทธ๋์ ์ฌ๋ฆฌํ๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฌ๋๋ค์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ ์คํ๋ค์ ํธํ๋ฅผ ์ค์ด๋ ค๊ณ ์คํ ํ์กฐ์์ ์คํ์ ์ฐธ๊ฐํด ํ
์คํธ๋ฅผ ๋ฐ๋ ํผํ์๋ค์ด ๋ฌด์จ ์คํ์ ํ๋์ง๋ฅผ ์์ง ๋ชปํ๊ฒ ํ๋ค. ์คํ์ ํธํ์ ํผํ์ ํธํ๋ฅผ ์ค์ด๊ธฐ ์ํด ํํ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋งน๋ชฉ ๋๋ ์ฐจ๋จ ๊ธฐ๋ฒ(Blind Technique)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ฐจ๋จ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ ์คํ ์ํ์๋ ํผํ์๊ฐ ์คํ์ ๋ชฉ์ ์ ์๋ฉด ์คํ์ ์ํฅ์ ์ค ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ทธ๋ฐ ํธํ๋ฅผ ์์ ๋ ค๊ณ ์คํ์ ๊ดํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ฐจ๋จํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค.
69. ํ์ต ๋๋ ๋ง(Learning Dilemma)
์๋์ ์คํจ๋ ์ํ์ฐฉ์ค๋ฅผ ํตํด ์๋ก์ด ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ์ฐพ์๋ด๊ณ ์ข๋ ๋๊ณ ๊น๊ฒ ์ธ์์ ๋ณด๋ฉด์ ์ธ์์ ๋ฐฐ์๋๊ฐ๋ ์๋ฆฌ๋ฅผ 'ํ์ต ๋๋ ๋จธ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
70. ํ์ ์ฑ ํจ๊ณผ(Saleince Bias) - ๋
ํน์ฑ ํจ๊ณผ
์์์ ์ผ๋ก ๋ง๋๋ ๊ฐ์ค์ด ํญ์ ์ ํํ์ง๋ ์๋ค. ์ฌ๋๋ค์ ์ง์ ์ผ๋ก ๊ฒ์ผ๋ฅด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ชจ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ค ์ฒ๋ฆฌํ์ง ์๊ณ ์ฃ๋ถ๋ฅด๊ฒ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ด๋ฆฐ๋ค. ์ค๋ น ์ด๋ค ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ชจ๋ ๋ค ์ฒ๋ฆฌํ๋ค ํ๋๋ผ๋ ์๊ธฐ ์ค์ฌ์ ์ผ๋ก ์ ๋ณด ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ค๋ฅ๋ฅผ ๋ฒํ๊ธฐ ์ฝ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ํ์์ ๊ท์ธ ์ค๋ฅ๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๊ท์ธ ์ค๋ฅ๋ ํนํ ์ด๋ค ์๊ทน์ด ํน์ถํ ๋ ์ ๋ํ๋๋ค. ์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ์๊ทน์ด ์ง๊ฐ์ ์ผ๋ก ํน์ถํ๋ฉด ๊ทธ ์๊ทน์ ์ด๋ค ํ์์ ์์ธ์ผ๋ก ์ผ๋ ์ค๋ฅ๋ฅผ ๋ฒํ๋๋ฐ ๊ทธ๋ฐ ์ค๋ฅ๋ฅผ '๋
ํน์ฑ ํจ๊ณผ' ๋๋ 'ํ์ ์ฑ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋ญ๊ฐ ํ๋ ์ฌ๋์ด ๋์ ์ ๋ค์ด์ค๊ณ , ๊ทธ ์ฌ๋์ด ๊ฐ์ฅ ์ํฅ๋ ฅ ์์ด ๋ณด์ด๋ ํ์์ด๋ค.
์ฌ๋๋ค์ ์ด์ฒ๋ผ ์ด๋ค ์์ธ์ ์ฐพ๊ฑฐ๋ ์ธ์์ ๋ณผ ๋ ์ง๊ฐ์ ์ผ๋ก ํน์ถํ ์๊ทน๋ค์ ์ญํ ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. ์ด๋ ๊ณง ์ง๊ฐ์ ์ผ๋ก ํ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ทธ๋ ์ง ์์ ์ฌ๋๋ณด๋ค ๋ ์ฝ๊ฒ ๋๋ง์ ์ค๋ฅผ ์ ์์์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ด๋ค ์ง๋จ์์ ์ง๋ฐฐ์ ์ธ ์ญํ ์ ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋์ฌ์ค๋ค. ๊ทธ๋์ ์ด๋ค ์กฐ์ง์ด๋ ์ง ์ฒ์์ ๋ง์ ๋ง์ด ํ๋ ์ฌ๋์ ๋ํ๋ก ๋ฝ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค.
71. ํธ์ ํจ๊ณผ(Hawthorne Effect)
์ฌ๋๋ค์ ๋๊ตฐ๊ฐ ๊ด์ฌ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์ง์ผ๋ณด๋ฉด ๋ ๋ถ๋ฐํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ ํ์์ ํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ฏฟ์ผ๋ฉด ์ํ๋ ํผ๊ทธ๋ง๋ฆฌ์จ ํจ๊ณผ์๋ ๋น์ทํ์ง๋ง, ์ฌ๋ฟ์ด ํจ๊ป ์ผํ๋ฉด ์์ฐ์ฑ์ด ์ฌ๋ผ๊ฐ๋ ์ฌํ์ ์ด์ง ํ์๊ณผ๋ ๊ด๋ จ์๋ค. ๊ทธ๋ฐ ํ์์ด ์ฐ์
์ฅ๋ฉด์ ์ ์ฉ๋์ด ๋๊ตฐ๊ฐ ๊ด์ฌ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์ง์ผ๋ณผ ๋ ์์ฐ์ฑ์ด ํฅ์๋๋ ํ์์ 'ํธ์ ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๋ค.
72. ํ์ ํจ๊ณผ(Reminiscent Effect)
์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ์ผ์ ๊ฑฐ๋ญํ ์๋ก ํผ๋ก๊ฐ ์์ด๊ณ ์ฃผ์ ์ง์ค๋ ฅ์ด ๋จ์ด์ ธ ์ํ๋ ๋จ์ด์ง๋ค. ๊ทธ๋์ ์ ์ ์ฌ๋ฉฐ ํผ๋ก๋ฅผ ํ๋ณตํ๋ฉด์ ์ฃผ์ ์ง์ค๋ ฅ์ ๋์ฌ์ฃผ์ด์ผ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฉด ํ์ ํจ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋๋ค. ํ์ ํจ๊ณผ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ๋ฅผ ๋ฐฐ์ธ ๋๋ ์ง์ค์ ์ผ๋ก ๊ณ์ํ๊ธฐ๋ณด๋ค ์ ์ ํ ์๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ ์งํ๋ ๊ฒ ํจ๊ณผ์ ์ด๋ ์ฌ์ค์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
73. ํ๊ด ํจ๊ณผ(Halo Effect)
์ฌ๋๋ค์ ์ด๋ค ์ฌ๋์ด ๋งค๋ ฅ์ ์ด๋ฉด ๊ทธ ์ฌ๋์ ์ง์ ์ด๊ณ , ๊ด๋ํ๊ณ , ์ฑ๊ฒฉ๋ ์ข๊ณ , ์ง์ ํ๊ฒฝ๋ ์ข์ ๊ฑฐ๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๋ค. ๊ทธ์ ๋นํด ์ด๋ค ์ฌ๋์ด ๋งค๋ ฅ์ ์ด์ง ์์ผ๋ฉด ๊ทธ ์ฌ๋์ ๋ํ๊ณ , ์ด๊ธฐ์ ์ด๊ณ , ์ฑ๊ฒฉ๋ ๋์๊ณ , ์ง์ ํ๊ฒฝ๋ ๋์ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๋ค. ์ ์ฒด์ ๋งค๋ ฅ์ด ๊ฐ์ธ์ ๋ค๋ฅธ ์ธ์ ํ๊ฐ์ ๊ธ์ ์ ์ผ๋ก ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ํ์์ 'ํ๊ด ํจ๊ณผ'๋ผ๊ณ ํ๊ณ , ๋ถ์ ์ ์ผ๋ก ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ํ์์ '๋ถ์ ํ๊ด ํจ๊ณผ'(Negative Halo Effect)๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๊ทธ๋ฐ ํ๊ด ํจ๊ณผ๋ ์ธ๊ฐ๊ด๊ณ์๋ ๋ํ๋๋ค. ์ฌ๋๋ค์ ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก ๋งค๋ ฅ์ ์ธ ์ฌ๋๋ค๊ณผ ํจ๊ป ์๊ธธ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋์ ์ฌ๋๋ค์ ์ด์์ด๋ฉด ์์๊ธด ์น๊ตฌํ๊ณ ์ด์ธ๋ฆฌ๋ ค ํ๊ณ , ๋งค๋ ฅ์ ์ธ ์ฌ๋๊ณผ ๊ฒฐํผํ๋ ค๊ณ ํ๋ค. ๋งค๋ ฅ์ ์ธ ์ฌ๋ ๋๋ฌธ์ ์๊ธฐ์ ์ฃผ๊ฐ๊ฐ ์ฌ๋ผ๊ฐ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ ์ฒด์ ๋งค๋ ฅ๊ณผ ํ๊ด ํจ๊ณผ์ ๊ด๊ณ๋ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ฐ ํจ๊ณผ์ ๋๋น ํจ๊ณผ๋ก ๋๋์ด์ง๋ค. ๋ฐ์ฐ ํจ๊ณผ๋ ๋งค๋ ฅ ์๋ ์ฌ๋๊ณผ ํจ๊ป ์์ ๋ ์์ ์ ํ๊ฐ๊ฐ ๋์์ง๋ ํ์์ด๊ณ , ๋๋น ํจ๊ณผ๋ ๋งค๋ ฅ ์๋ ์ฌ๋๊ณผ ํจ๊ป ์์ ๋ ์์ ์ ํ๊ฐ๊ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์์ง๋ ํ์์ด๋ค. ๊ฒฐ๊ตญ ๋งค๋ ฅ ์๋ ์ฌ๋๊ณผ ๊ฐ์ด ์๋ค๊ณ ํด์ ํญ์ ์ข์ ๊ฒ์ ์๋๋ค. ๊ทธ ์ฌ๋๊ณผ ์์ ์ด ์ด๋ค ๊ด๊ณ์ด๋๊ฐ ์ค์ํ ๊ฒ์ด๋ค.
'???โ์ด๋ฉฐ ์๊ฐํ๋ฉฐ' ์นดํ ๊ณ ๋ฆฌ์ ๋ค๋ฅธ ๊ธ
[์คํฌ๋ฉ] ์ฌ๋์ ์ํด ๋ง์์ ๋ค ํ๋ค๋ ๊ฒ (0) | 2012.09.24 |
---|---|
[์คํฌ๋ฉ] ๋น์ค๋ฆ์์ ์ผ๋ชฐ๋ฐฐ๊ฒฝ (0) | 2012.08.16 |
[์คํฌ๋ฉ] โก ์ด๋ฉฐ ์๊ฐํ๋ฉฐ โก (111231)(ํ )(์ต์ข ํ) (0) | 2011.12.31 |
[์คํฌ๋ฉ] ์ด๋ฉฐ ์๊ฐํ๋ฉฐ (111230)(๊ธ) (0) | 2011.12.30 |
[์คํฌ๋ฉ] ์ด๋ฉฐ ์๊ฐํ๋ฉฐ (11129)(๋ชฉ) (0) | 2011.12.28 |